Geniet u met ons mee?

Iedere keer als ik een van onze kerken binnenloop, word ik geraakt. Soms door het gebouw, een andere keer door de geschiedenis, of de stilte grijpt me aan. We laten onze prachtige kerken graag aan iedereen zien. Om datzelfde gevoel te ervaren! In deze nieuwsbrief vragen we daarom uw aandacht voor de najaarsexcursie en onze donateursbijeenkomst en praten we u graag bij over actuele ontwikkelingen. We hopen u te ontmoeten!

Gerhard A. Bakker, directeur

In deze nieuwsbrief

* 7 oktober: Najaarsexcursie 2017
* 4 november: donateursbijeenkomst
* Kleine twee ton subsidie voor negen Alde Fryske Tsjerken
* Twee ton extra van provincie Fryslân
* Fryske Tsjerken open tijdens Monumentendag

7 oktober: Najaarsexcursie 2017

De najaarsexcursie voert op zaterdag 7 oktober langs de de Sixtuskerk in Sexbierum, de Andreaskerk in Wijnaldum en de Reginakerk in Zweins. De kerken zijn geopend van 11.30 tot 17.00 uur en ook te bezoeken door belangstellenden. Leden van de excursiecommissie verzorgen voortdurend lezingen en rondleidingen. Degenen die met de bus langs de drie kerken reizen, wordt een lunch en koffie/thee aangeboden.

In de onlangs prachtig gerestaureerde dertiende-eeuwse Sixtuskerk in Sexbierum zal het in rococostijl uitgevoerde houtsnijwerk van Johann Georg Hempel aan preekstoel, doophek en orgel uw aandacht trekken. De kuip van de preekstoel hangt als het ware in een boom, de boom des levens met tussen de takken als teken van nieuw leven een vogelnestje verstopt. Preekstoel en doophek vormen als geheel een kunstwerk van grote kwaliteit dat in Nederland nauwelijks zijn gelijke vindt, zo schreef Regnerus Steensma (1937-2012) in Keppelstok (december 2009).

De laatgotische Andreaskerk van Wijnaldum is gebouwd in de vijftiende eeuw en in 1931 gerestaureerd onder leiding van architect Hendrik Kramer. De kerk is toen bekleed met het oude bouwmateriaal: rode en gele kloostermoppen. De huidige toren met ingesnoerde spits dateert uit 1904 en wordt bekroond door driehoekige gevelelementen. De preekstoel, de lambrisering, het doophek met gesneden deur, de vrouwen- en mannenbanken, de lichtkronen in art deco-achtige stijl zorgen voor een rijk en bezienswaardig interieur.

De aan Regina (Maria als koningin des hemels) gewijde zaalkerk in Zweins werd in 1783 gebouwd ter vervanging van een middeleeuwse kerk. In het midden van het kerkdak bevindt zich een achtzijdige dakruiter: een houten koepeltorentje, dat plaats biedt aan de in 1471 gegoten klok. In het interieur zien we onder andere twee herenbanken, een zandstenen epitaaf uit 1652 en gebeeldhouwde fragmenten van een vijftiende-eeuws doopvont. Het in 1877 omgebouwde orgel stamt uit 1785 en is gemaakt door de orgelbouwer Johann Friedrich Wenthin uit Emden. Het is het enige orgel in zijn soort in de provincie Fryslân. De kerk van Zweins is sinds 1975 in eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.

Concert en lezingen
Om 15.45 uur vindt in de Reginakerk te Zweins een concert plaats door een instrumentaal ensemble.
Naast doorlopend rondleidingen en lezingen op verzoek, zijn er ook geplande lezingen:

• 11.30 uur: Sixtuskerk te Sexbierum
• 13.45 uur: Andreaskerk te Wijnaldum
• 15.00 uur: Reginakerk te Zweins

4 november: donateursbijeenkomst

De donateursbijeenkomst van dit jaar vindt plaats op zaterdag 4 november in Balk. Na het officiële vergadergedeelte met actualiteiten en ontwikkelingen zal er een lezing over de Friese schilder Jacob Ydema worden verzorgd door prof. dr. Sible de Blaauw. Ydema heeft in de jaren dertig en veertig in diverse rooms-katholieke kerken in Friesland monumentale wandschilderingen gemaakt, onder andere in de St. Ludgeruskerk in Balk, maar ook in de St. Odulphuskerk in Bakhuizen en in de St. Clemenskerk op Ameland. De schilderingen in het priesterkoor van de Amelander Clemenskerk zijn bij de herbouw na de brand in 2013 gerestaureerd, en ook die in de St. Odulphuskerk in Bakhuizen en de St. Ludgeruskerk in Balk zijn onlangs gerestaureerd. Een interessante figuur die meer bekendheid verdient.

Programma
12.00-13.30 uur Lunchen in HCR Teernstra (facultatief, voor eigen rekening)
13.30-14.00 uur Ontvangst met koffie en/of thee (in de voorm. Geref. Kerk, Gaaikemastraat 3)
14.00-15.00 uur Donateursvergadering met actualiteiten en ontwikkelingen
15.00-15.15 uur Pauze
15.15-16.15 uur Lezing door prof. dr. Sible de Blaauw over de Friese schilder Jacob Ydema
16.15-17.15 uur Bezoek aan de St. Ludgeruskerk (facultatief)

De St. Ludgeruskerk bevindt zich op circa 150 meter van de vergaderlocatie.

Aanmelden
Wilt u bij deze bijeenkomst aanwezig zijn, dan verzoeken wij u om u uiterlijk 27 oktober 2017 aan te melden door een mail te sturen naar info@aldefrysketsjerken.nl óf door het strookje in te vullen en te retourneren bij de uitnodigingsbrief bij het juni-nummer van ons magazine Alde Fryske Tsjerken.

Bereikbaarheid
Het adres van HCR Teernstra voor de facultatieve lunch is: Van Swinderenstraat 69, 8561 AS Balk
Het adres voor de vergadering is naast het restaurant: Gaaikemastraat 3, 8561 AL Balk
Het adres van de St. Ludgeruskerk is Raadhuisstraat 44, 8561 EN Balk

Kleine twee ton subsidie voor negen Alde Fryske Tsjerken

De Stichting Alde Fryske Tsjerken krijgt een kleine twee ton subsidie van het Rijk voor het onderhoud van negen van haar 49 kerkgebouwen in de komende zes jaar. De subsidie is afkomstig uit de Subsidieregeling Instandhouding Monumenten (SIM). Om het werk volledig te kunnen uitvoeren, dient de Stichting een even groot bedrag zelf op tafel te leggen.

De kerken waarvoor subsidie is toegezegd zijn die van Bears, Leeuwarden-Huizum, Jouswier, Gorredijk-Kortezwaag, Olterterp, Oostrum, Uitwellingerga, Wier en Dedgum. Het grootste subsidiebedrag is toegezegd voor de Dorpskerk van Leeuwarden-Huizum (€ 43.077), het kleinste voor Jouswier (€ 9.957). In totaal is er voor deze negen kerken € 186.204 subsidie beschikbaar in de periode 2018-2023.

Het plafond van de Subsidieregeling Instandhouding Monumenten, de maximale subsidiabele kosten die kunnen worden ingediend, ligt op 3% van de herbouwwaarde per zes jaar. Voor dit cluster van negen kerken heeft de Stichting 2,3% aangevraagd.

Als Professionele Organisatie voor Monumentenbehoud mag de Stichting de subsidie geclusterd, dus voor groepen van kerken aanvragen. Vorig jaar kreeg de Stichting € 692.141 subsidie toegezegd voor een cluster van 26 kerken.

Twee ton extra van provincie Fryslân

Provinciale Staten van Fryslân heeft vlak voor de zomer motie van de Frysk Nasjonale Partij (FNP) aangenomen om het werk van de Stichting Alde Fryske Tsjerken te steunen met een extra bijdrage van € 200.000. De motie kreeg een breed politiek draagvlak.

De Stichting heeft in haar Beleidsplan 2017-2020 aan de Provincie gevraagd om de jaarlijkse subsidie van € 200.000 te verhogen tot € 350.000. Dit in verband met de toename van het aantal kerkgebouwen dat de Stichting in eigendom heeft. In 2009, toen de subsidie voor het laatst verhoogd werd, waren dat er 38. Inmiddels heeft de Stichting 49 kerken in eigendom. De Stichting pleit er al jaren voor om de subsidie te laten meegroeien met het aantal kerken, legt directeur Gerhard Bakker uit. ,,Het aantal kerken is met 25% gegroeid, maar de subsidie is gelijk gebleven. Dat gaat steeds meer knijpen. Wij zijn dan ook blij dat de Staten de motie van de FNP zo breed gesteund hebben."

De Stichting had liever gezien dat de subsidie structureel verhoogd werd, aldus Bakker. ,,Dat is jammer genoeg niet mogelijk via de Kadernota, die alleen incidentele middelen te verdelen heeft. Uiteindelijk hebben we natuurlijk liever deze € 200.000 als incidenteel budget bovenop onze jaarlijkse subsidie, dan dat we nog langer moeten wachten op een structurele subsidieverhoging. Met deze twee ton hebben we in 2018 en 2019 in ieder geval een ton per jaar extra te besteden. Dat maakt het mogelijk om het personeelsbestand enigszins uit te breiden.”

,,We geven de hoop niet op dat de subsidie ooit toch eens structureel zal worden verhoogd”, aldus Bakker. ,,Dat is een vast agendapunt in ons jaarlijkse overleg met de gedeputeerde. Johannes Kramer gaf in november aan dat hij zeer te spreken is over het vele werk dat de Stichting doet. De provincie ziet ons als een belangrijke factor omdat we zo veel kerkgebouwen in stand houden én actief gebruiken, met de inzet van zes part time medewerkers (3,5 FTE) en ruim 250 vrijwilligers. Daarbij hebben we het niet alleen over het behoud van 49 kerken, maar ook over de leefbaarheid van die dorpen in regio’s met krimp en vergrijzing, de bevordering van het cultuurhistorisch toerisme en een impuls in de werkgelegenheid in de monumentenzorg.”

Fryske Tsjerken open tijdens Monumentendag

In het weekend van 9 en 10 september 2017 zijn meer dan vierduizend prachtige monumenten in heel Nederland gratis toegankelijk voor iedereen. Het is dé kans om een plek te bezoeken waar je normaal niet zo snel komt, of om mee te doen aan een eenmalige activiteit. Ook Alde Fryske Tsjerken zijn dit weekeinde open voor het publiek.
* De Johanneskerk van Britsum doet mee aan het Open Monumenten Weekend. De kerk wordt op 9 en 10 september 's middags opengesteld van 13 tot 17 uur.
* Onze kerk in Olterterp is tijdens Open Monumentendag geopend van 10:00 - 17:00 uur.
* In de kerk van Westernijkerk zijn foto's te zien van de renovatie (afgelopen winter), de daarbij gedane vondsten en natuurlijk het resultaat van de renovatie zelf. Tijdens Open Monumentendag is de kerk de hele dag open.

Benieuwd wat er nog meer in onze kerken te beleven is? Neem dan gerust een kijkje in onze Uitagenda.