PLAATSELIJKE COMMISSIE

Het kerkje wordt gehuurd door de familie S. Hoekstra. Voor nadere inlichtingen kunt u met hen contact opnemen via het contactadres.

360° foto's

Ligging

Vanaf 1 januari 2023 draagt het kleine dorp deze Friese naam. Die dubbelnaam komt al voor op een kaart van 1664 als Ausbuyr al Lutkewolde. In de negentiende eeuw wordt de naam versimpeld tot Augsbuurt. De betekenis ervan is niet bekend, die van Lutjewoude/Lutkewolde of Lytsewâld spreekt daarentegen voor zich.  

Van het oorspronkelijke middeleeuwse komdorp is weinig herkenbaar. Het dorpsbeeld wordt sinds het midden van de zeventiende eeuw vooral bepaald door de toen gegraven Strobosser Trekfeart.

Datering

In 1782 wordt de middeleeuwse kapel – al in 1347 genoemd – vervangen door het huidige gebouw, een eenvoudige zaalkerk met een driezijdige koorsluiting. In 1912 stort tijdens restauratiewerkzaamheden de oorspronkelijke toren in. Er komt een nieuwe, iets uitspringende toren met een korte, ingesnoerde achthoekige spits. De luidklok uit 1917 wordt in 1943 slachtoffer van de klokkenroof door de Duitse bezetter, in 1950 komt er een vervanger. 
 
De grondige restauratie van het kerkgebouw in 2022 maakt een eind het verzakkingsproces dat enkele jaren daarvoor begon. Onder meer komt er een compleet nieuwe fundering en wordt de vloer hersteld.  

Exterieur

De noord-, zuid-, en oostgevel (koor) hebben elk twee rondboogvensters. Op de hoeken en in het midden van de zijgevels zijn lisenen (verticale versieringen) gemetseld.  
Boven de rondbogige toreningang is een gevelsteen met het wapen van de Scheltinga’s ingemetseld. In diverse bronnen staat dat hier het wapen van Kollumerland is afgebeeld, maar dat is onjuist. Er is wel een link met die grietenij. Ten tijde van de bouw is Martinus van Scheltinga (1744-1820) grietman van Kollumerland. In die hoedanigheid speelt hij een belangrijke rol bij de bouw van de kerk.  
 

Interieur

Bij binnenkomst valt direct de indrukwekkende preekstoel aan de overzijde van de kerkzaal op. Dit is dan ook, vanwege zijn vierkante kuip en dito klankbord, een in Fryslân uniek exemplaar. De preekstoel, daterend van omstreeks 1670, heeft op het voorpaneel een voorstelling met Mozes en Aäron. Zij houden de Tafelen der Wet – ‘De Thien Geboden’ – vast boven de Ark des Verbonds. 

De Groningse kunstenaar Janhendrik Ramaker ontwerpt in 1990 de twee glas-appliqué ramen ter weerszijden van de preekstoel. Hij beeldt er de elementen lucht, water, vuur en aarde mee uit. 
Iets voor deze vensters treffen we twee heel andere kunstwerken aan: de fraaie rouwborden uit begin 1700 van Jetske van Scheltinga (29 jaar; noordmuur) en Catrijna van Scheltinga (19 jaar; zuidmuur). Op beide rouwborden komt het al genoemde wapen van de Scheltinga’s terug. 
In deze sfeer passen de zeventiende-eeuwse grafzerken die in het middenpad liggen. Syds Roorda, overleden op 28 februari 1617, neemt daarbij een prominente plaats in. Uit het Latijnse gedicht op zijn zerk blijkt dat hij zeer moedig tegen de Spanjaarden heeft gestreden.

Bij de preekstoel ligt een twaalfde-eeuwse zandstenen zerk, die afkomstig is van een priestergraf. 
In het interieur komen we op de preekstoel, rouwborden en zerken verschillende voorname (adel of patriciaat) familienamen tegen, zoals Aylva, Scheltinga, Roorda. Ze bewonen de omgrachte Clantstate die aan de noordkant aan het kerkterrein grenst. De state, die al in 1463 wordt genoemd, bezwijkt in 1757 onder de slopershamer. 
Tegen de achterwand van de kerkzaal hangt de predikantenlijst, die in 1567 begint en eindigt in 1971 met predikanten van Kollum die ook de geestelijke zorg voor de gemeente van Augsbuurt hadden. 
 

Kerkhof

Het kerkhof is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken en wordt beheerd door de Plaatselijke Commissie. Wie hier begraven wil worden, kan contact opnemen met de heer R. van der Veen: 0511-451357

De allereerste kerk van de Stichting Alde Fryske Tsjerken

De kerk van Augsbuert-Lytsewâld is op 10 november 1971 als eerste kerk in Fryslân overgenomen door de Stichting Alde Fryske Tsjerken. Dit was iets meer dan een jaar na de oprichting van de Stichting zelf, op 9 september 1970.