Huidig gebruik

De kerk wordt zo nu en dan gebruikt door de Protestantse Gemeente Tjerkwerd-Dedgum. Sinds de restauratie en de herbestemming van 2018 kan de kerk ook gebruikt worden als dorpshuis, als Bed & Brochje en als toeristische trekpleister: in de toren is namelijk een uitzichtpunt gerealiseerd, op zo'n 20 meter hoogte.

PLAATSELIJKE COMMISSIE

De Plaatselijke Commissie van Dedgum kunt u bereiken via het contactadres op deze pagina.

360° foto's

Bouwstijl

Ligging

Dedgum is ontstaan op een ronde terp, deze vorm is in het landschap nog zichtbaar. In 855 wordt de plaats vermeld als Deddingiuuerbe. De terp is scherp afgegraven, wat vooral aan de zuidzijde te zien is. Daar staat op een keermuur een fraai ijzeren hek -met doodsymboliek- om het kerkhof. Duidt de huidige naam Dedgum (Fries: Dedzjum) op de woonplaat van een persoon Deddo of op een familienaam Deddinga? Het omringende landschap kenmerkt zich door kronkelende dijken en laaggelegen weilanden.

Datering

In 1889 valt het doek voor de oude middeleeuwse kerk. De afbraak wordt landelijk betreurd: een rijksambtenaar uit Den Haag komt nog een kijkje nemen. Het resultaat is dat het bijzondere Aylvapoortje uit 1707 wordt gedemonteerd en later in het Fries Museum herbouwd. Dedgum bewaart een foto als aandenken in de kerk. Men heeft bij de restauratie in 2018 tevergeefs geprobeerd het poortje weer in Dedgum te krijgen.

Exterieur

Architect J. van Reenen ontwerpt een nieuwe kerk. De nieuwe zaalkerk met aan de westkant een ranke, hoge toren wordt voorzien van een ingesnoerde, achtzijdige spits. De kerk is vier venstertraveeën lang, met aan de oostkant een driezijdige sluiting waarvan alleen het middelste muurvlak geen venster heeft omdat hier de preekstoel staat.

Bijzonder is de dakbedekking. Deze bestaat, op het noordoostelijke dakschild na, uit ongeglazuurde Lucas IJsbrandszpannen. De toren is opgebouwd uit drie geledingen, per laag versierd met rechthoekige en rondboogvormige spaarvelden. De wijzerplaat in de toren is gekoppeld aan het gemechaniseerde, smeedijzeren torenuurwerk dat van omstreeks 1625 dateert. In de toren hangt een klok uit 1890 van A.H. van Bergen.

Interieur

Het interieur kent een karakteristieke laat negentiende-eeuwse inrichting. Deze bestaat uit een kerkzaal en een voorportaal onder de orgelgalerij, van elkaar gescheiden door een peiwand. In 2018 is het voorportaal vergroot door de peiwand 1,5 meter te verschuiven. Dit als onderdeel van de grote restauratie en herbestemming van de kerk. Hierdoor is het voorportaal getransformeerd tot een vergaderzaal voor het dorp. In het voorportaal is ook een open keuken gerealiseerd  
De kerkzaal is ingericht met een lambrisering van kraalschrootjes en bankenrijen aan weerskanten van een centraal middenpad, dat eindigt tegen het doophek met balusters. Een deel van de banken is verplaatsbaar. Achter het hek bevindt zich het liturgisch centrum met de kerkenraadsbanken en de preekstoel. De ruimte zelf is overdekt met een boogvormig stucgewelf voorzien van gietijzeren sierroosters. Een van de bijzonderheden aan het interieur is de oorspronkelijke gaafheid van de kleurstelling. De donkerbruine eikenhoutimitaties op de banken, peiwand en lambrisering zijn samen met de roodbruine kleuren van het orgel en de onderdelen van de orgelgalerij vrijwel ongewijzigd.  
  

Preekstoel | 

De achttiende-eeuwse preekstoel is zorgvuldig vormgegeven: vijf versierde panelen worden afgewisseld door consoles. Het fraaie frontpaneel is versierd met twee papegaaiachtige vogels aan weerskanten van een bloemvaas met een grote variëteit aan bloemen. Links en rechts vinden we vergelijkbare panelen, maar dan met een centrale papegaai geplaatst op een boeket aan vruchten en omringd door bladornament en bloemenkransen. De minst zichtbare panelen aansluitend op de muur bestaan uit zogenaamd servetwerk binnen een kader van bladornament.  
Aan de trap is een koperen doopbekkenhouder uit 1767 vervaardigd door S. Klinkhamer. De vorm van de houder is waarschijnlijk van de vermaarde Amsterdamse geelgieter Elias Eliasz. van Vliet. Verder bezit de kerk nog tekstborden omrand met trompet-blazende engelen en houtsnijwerk uit 1739.  

Orgel

Drie jaar na de oplevering van het gebouw komt het orgel met hoofd- en dwarswerk gereed. Het wordt geleverd door L. van Dam en Zonen.

Slapen in de kerk

In Dedgum kan ook in de kerk geslapen worden. In de toren is een prachtige Bêd en Brochje gerealiseerd. Er is een prachtige toilet- en douchevoorziening bijgebouwd. Slapen in de kerk is een unieke belevenis. En u krijgt er een heerlijk ontbijt bij! Meer informatie is te vinden op www.dedzjum.nl.