PLAATSELIJKE COMMISSIE

De Plaatselijke Commissie van Eastrum kunt u bereiken via het contactadres op deze pagina.

360° foto's

Ligging

Eastrum is een klein terpdorp. Ook deze terp (met een hoogte van 4,5 meter boven NAP) is rond 1900 deels afgegraven. Zo ligt het kerkje met kerkhof aan de noordkant helemaal open in het weidse landschap. Eastrum zelf wordt in 1449 indirect vermeld als Aesterma zyl, wijzend op een schutsluis bij deze plaats. In de zestiende eeuw heet het Oisterum. De plaatsnaam duidt op de oostelijke ligging van de woonplaats (heem/um). Op het zuidoostelijke deel van de terp heeft Rintjemastate gestaan en op het noordelijke deel Mellemastate (herenbank staat nog in de kerk). 

Datering

De oorspronkelijke dorpskerk is gewijd aan Sint-Nicolaas, de beschermheilige van kooplui, vissers en zeelui, en stamt uit de veertiende eeuw. Het kerkschip krijgt zijn huidige vorm voor een groot deel omstreeks 1500. De muren zijn opgetrokken van opnieuw gebruikte rode baksteen. De omlijstingen van de brede gotische vensters in de zuidmuur zijn gemetseld van nieuwe steen. De eenbeukige kerk is zes traveeën diep, heeft een gesloten noordmuur en een driezijdige koorsluiting. In 1973 zijn de eerder weggebroken steunberen weer aangebracht, zodat de oude situatie van voor 1937 is hersteld. De zestiende-eeuwse kap en dakbedekking is tot op heden bewaard gebleven. Bij de herstelwerkzaamheden aan de kap zijn de eerdergenoemde broze nonnen en monniken niet van hun plaats geweest. Op de nok van het dak, op het kooreind, staat een windvaan in de vorm van (vissers)scheepje.

Exterieur

De zware gedrongen zadeldaktoren dateert uit de dertiende eeuw en in 1970 gerestaureerd. De torenruimte is door een wijde, geprofileerde rondboog toegankelijk. De begane grond is gedekt met een fraai kruisribgewelf. In de toren hangt een door H. Kokenbacker in 1457 gegoten luidklok met afbeeldingen van acht heilige vrouwen met attributen: rad, zwaard, draak, lam, korfje, toren, kerk, pijl, tang en een boek. Verder nog Maria met kind en Sint-Nicolaas met geheven hand en staf in de linkerhand.

Interieur

Het schip en koor hebben een houten tongewelf met trekbalken. Op de noordwand zijn bij de restauratiewerkzaamheden in 1974 bijzondere muurschilderingen ontdekt. De muurschilderingen zijn met bruinrode verf op de pleisterlaag aangebracht. Het zijn ongebruikelijke voorstellingen: drie grote, twee kleine gotische kerken en een losse toren. De eerste bron die wijst op de muurtekeningen, dateert uit 1882. K. S. Gaasterland, timmerman, tekent de meest westelijke muurschildering over. Op de tweede tekening wordt onder de kleine kerk een ‘Haagse’ ooievaar afgebeeld. Tussen nummer twee en drie: het jaartal 1582. Start van de protestantse gemeente? Gaat het om afbeeldingen van kerken uit de omgeving?  
Het gotische tongewelf is in 1821 vervangen door het tegenwoordige. Aan de oostelijke kant van de noordmuur hangen boven de Mellemabank vier ruitvormige rouwborden uit 1645 voor leden van de familie Eelcama. De preekstoel uit 1768 staat in de koorsluiting en heeft een beschildering van imitatiemahoniehout. Op de kuipwanden zien we snijwerk in rococostijl van Dirk Embderveld met voorstellingen van loofwerk en allegorische vrouwenfiguren: Geloof, Hoop en Liefde. Liefde: met kinderen Geloof: met kaars, wetstafels en evangelieboek Hoop: met anker en klaverblad. Het klankbord en bijbehorende lezenaar zijn in 1762 gemaakt door Tjeerd Dirks. Het doophek met grofgesneden fries en vazen is uit 1822.  

Orgel

Het eenklaviers orgel is samengesteld uit een orgelkas uit omstreeks 1900, en een binnenwerk dat 100 jaar ouder is. Waarschijnlijk betreft het een kabinetorgel van een onbekende bouwer. Het pijpwerk is afkomstig uit Heiligerlee en geplaatst in 1964.

Onderdeel van Het Ziltepad

Eastrum is een refugio aan Het Ziltepad, een langeafstandswandelroute van kerk naar kerk langs de ruige rand van het Noorden. Via Lauwersoog wandelt men via Eastrum Fryslân binnen, of juist de andere kant op de provincie weer uit. Het Ziltepad is een inititatief van Groninger Kerken en Stichting Alde Fryske Tsjerken. 

Documenten