Huidig gebruik

Na de opheffing van het museumdorp is de kerk per februari 2024 weer in beheer bij de Plaatselijke Commissie van Allingawier. Naast exposities en bijeenkomsten is de kerk open voor bezichtiging bijvoorbeeld bij Tsjerkepaad en Monumentendag. U kunt de kerk ook huren voor trouw- of andere bijeenkomsten. 

PLAATSELIJKE COMMISSIE

De Plaatselijke Commissie van Allingawier kunt u bereiken via het contactadres op deze pagina.

360° foto's

Bouwstijl

Ligging

De plaatsnaam kan wijzen op een opgeworpen hoogte (wier) die bewoond werd door de familie Alinge, van de persoon Ale. Allingawier is een oud vissers- en turfstekersdorp, gelegen aan een gedempt meer. Het kleine terpdorp komt omstreeks 1270 in de bronnen voor als Alingwere maar moet veel ouder zijn. Oorspronkelijk ligt Allingawier op een landtong tussen grote meren en een paar plassen en poelen. In die tijd noemt men het zelfs een ‘vischrijke plaets’.

Datering

Het betreft hier een typische dorpskerk met zadeldaktoren, eigenlijk bij de bouw al veel te groot voor dit kleine dorp. Het exterieur is zeer eenvoudig. Bij de bouw in 1635 zijn weer ramen met spitsboogvorm aangebracht, vermoedelijk in navolging van de oude kerk die in dat jaar gesloopt is. In de voorkerk, in de muur van de toren, wordt de eerstesteenlegging op een fraai renaissance-epitaafje gememoreerd: ‘Als men schreef 1634 heeft lelle Tiercks Broersma và Allinvier aen desè toerè Geleit den eerstn sten tot Momory van het heeft hi sin Wapen hier boven Geset den 3 yuli 1635.’ 
ln deze voorkerk is ook een oude altaarsteen met vijf wijdingskruisjes opgesteld en van hieruit kan men zowel de toren als de kerk betreden.  

Exterieur

Van de middeleeuwse voorganger zijn in 1970 ten oosten van de huidige kerk sporen van het fundament teruggevonden. Dat was een tufstenen kerk, die ongeveer vijf meter breed moet zijn geweest en die meer ellipsvormig dan cirkelvormig gesloten moet zijn geweest. In de jaren 1783-1788 is de kerk verbouwd. Bij de koorsluiting is te zien dat de kleur van die stenen iets afwijkt van die van de zijmuren; de kerk is toen ingekort. De twintig meter hoge toren heeft zeer dikke muren. In de toren hangt een luidklok die afkomstig is uit de oude kerktoren. Deze klok is in 1599 gegoten door Henrik Hegewaert uit Kampen. Het torenuurwerk is in 1729 gemaakt door Jacob Harmens Radsma (zijn signering IHRH komt op het uurwerk voor) uit Harlingen; het is in de voorkerk opgesteld.

Interieur

Het interieur is heel eenvoudig maar goed verzorgd. De preekstoel schijnt te dateren uit de tijd van de inkorting van de kerk, zo tussen 1783 en 1788, maar enkele details doen ouder aan. Het doophek met gedraaide balusters dateert mogelijk nog uit de bouwtijd van de kerk. De westwand van de kerk is erg merkwaardig: in 1908 heeft men een orgelgalerij gebouwd, steunend op twee forse pilaren en compleet met een simpel schijnfront. Achter dit front bevindt zich een zuigwindharmonium: bouwer en bouwjaar zijn onbekend.

De achterwand zelf maakt de indruk samengesteld te zijn van sloophout, maar dat valt niet met zekerheid te zeggen. De schilderingen die zich aan weerszijden van de deur op de wanden bevinden, zijn ontdekt in 1977 en worden in verband gebracht met de verbouwing van 1783-1788, maar de functie van deze schilderingen is onduidelijk en de stijl van schilderen doet denken aan de eerste helft van de achttiende eeuw.  
In de voorkerk liggen enkele grafzerken en in het schip van de kerk ligt de zerk van Yppe Bontes lntema uit 1670. In 1947 worden de eerste plannen gemaakt voor een restauratie, maar de uiteindelijke restauratie van kerk en toren vindt plaats tussen 1975 en 1978.  

Documenten