PLAATSELIJKE COMMISSIE

De Plaatselijke Commissie van Holwert kunt u bereiken via het contactadres op deze pagina.

360° foto's

Ligging

Holwert is met name bekend om de veerdienst van en naar Ameland. Holwert bestaat uit een radiale kerkterp die enkele eeuwen voor de jaartelling is gevormd. Zuidwaarts is daar een uit de achtste of negende eeuw daterende langgerekte handelsterp op aangesloten. In de eerste helft van de elfde eeuw wordt de plaats vermeld als Holeuurt en in 1505 als Holwerdt. De plaatsnaam duidt waarschijnlijk op het feit dat het een bewoonde hoogte (uurt=werd) was met een kuil of laagte (hol/hole).

Datering

De Willibrorduskerk is gebouwd in de jaren 1776-1778, op dezelfde plaats als zijn tufstenen voorganger. De plannenmakers willen dat het nieuwe gebouw aansluit bij de dertiende-eeuwse toren en zo ontstaat de merkwaardige L-vorm in de plattegrond. De kerk is in Lodewijk XVI-stijl opgetrokken (sober en symmetrisch, gekenmerkt door classicistische versieringen als slingers en vazen). Het ontwerp is van de hand van de stadsbouwmeester van Harlingen, Willem Douwes, die ook betrokken was bij de bouw van de hervormde kerken in Harlingen en Berlikum.

Exterieur

Het gemetselde muurwerk wordt onderbroken door rondbogige vensters, die bij de restauratie van 1968 opnieuw hun achttiende-eeuwse houten roedeverdeling verkrijgen. Gemetselde pilasters dragen een fors, houten hoofdgestel. De toegangen tot het kerkgebouw zijn omlijst met natuurstenen poortjes. Naast de ingang is een merkwaardige steen ingemetseld met een opschrift betreffende de bedijking te Holwerd in de periode 1580-1584. Een andere steen van 1776 verwijst naar het bouwjaar van de kerk.

De markante spits uit 1729 heeft lange tijd dienstgedaan als baken voor de scheepvaart op de Waddenzee. Het tolhek voor het veer naar Ameland is dan nabij de toren. Onderin de toren zit vanouds de ‘dorpsgevangenis’. Met zijn 52 meter hoogte is het één van de hoogste kerktorens van Fryslân. Er hangen twee klokken in de toren, waarvan de ene in 1653 in Leeuwarden is gemaakt door Jurien Balthasar. Een andere klok uit 1600, door de Duitse bezetter in 1943 omgesmolten, wordt in 1974 vervangen door een uit Den Haag afkomstige klok. Het uurwerk is in 1912 vernieuwd.

Interieur

De kerkruimte wordt afgedekt met fraaie tongewelven. Het stucwerk wordt aangebracht door Jan Filippes en Johan George Hinpel. De laatste wordt ook geroemd om het fraaie snijwerk van de kansels van Sexbierum, Harlingen en Berlikum.
Zeer bijzonder is de tegen de noordmuur geplaatste kansel uit 1778, gemaakt door houtsnijder Yge Rintjes uit Dokkum. De kansel is voorzien van rococoversiering en vormt met het doophek een schitterend geheel. Dit krijgt extra aandacht door de rijkdom aan koperwerk bestaande uit een lessenaar, een zandloperhouder, twee kandelaren op de kansel en een doopbekkenhouder aan de trap. In de noordoosthoek bevindt zich de overdekte Heringabank. De overige banken zijn daarentegen heel sober uitgevoerd.

Op 29 maart 2019 worden twee (gehavende) grafbeelden in de kerk teruggeplaatst (bruikleen Fries Museum) die oorspronkelijk op het familiegraf van de Aylva's staan en in 1795 zijn verwijderd. Waarschijnlijk betreft het de ridderbeelden van Hessel Meckema van Aylva (1608-1660) en zijn vrouw Elisabeth von Althann. In de kerk ligt een elftal grote monumentale grafzerken met namen van adellijke families zoals: Van Aylva, Tziessens, Jaersama, Ringia en Bonga.  
 

Orgel

In 1852 wordt de toenmalige kraak ontmanteld, om plaats te maken voor een orgel van de fa. J.C. Scheuer en Zn. uit Zwolle. Om toch voldoende zitplaatsen te behouden, wordt de huidige kraak getimmerd. In 1907 verbouwt de fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden het instrument en komt de klaviatuur aan de zijkant. In 1988 is het orgel opnieuw gerestaureerd. 

Onderdeel van Het Ziltepad

Howert is een refugio aan Het Ziltepad, een langeafstandsroute van kerk naar kerk langs de ruige rand van het Noorden. Het Ziltepad is een inititatief van Groninger Kerken en Stichting Alde Fryske Tsjerken. 

Documenten