Huidig gebruik

Van harte welkom in de Mariakerk van Blessum. Misschien heeft u Maria’s beeltenis al gezien in de noordmuur. Het ‘Huis van God’ wordt door de Blessumers ook ‘Huis van Blessum’ genoemd, want vrijwel alle dorpsactiviteiten vinden hier plaats.

PLAATSELIJKE COMMISSIE

360° foto's

Bouwstijl

Ligging

Blessum is ontstaan op een terp even ten westen van de vroegere Middelzee. De oudste vermelding van de dorpsnaam ‘Blesingum’ wijst op een combinatie van een familienaam ‘Blesing(a)’ met ‘heem’ (erf), dat later ‘um’ wordt. Blessum ligt als klein geïsoleerd dorp aan een doodlopende weg. De kerk ligt op het eindpunt, tegenover de voormalige Ringiastate.

Datering

De kerk vertoont aan de noordzijde vroeg gotische kenmerken in de dichtgemetselde vensters, die een flauwe spitsboog hebben. Aangenomen wordt dat de kerk gebouwd is aan het eind van de dertiende of het begin van de veertiende eeuw. De noordmuur en de koorsluiting zijn grotendeels nog in de originele toestand bewaard gebleven.  
Om verzakking van de noordmuur en de koorsluiting tegen te gaan, zijn daar naderhand nog zware steunberen aangebracht. In het westelijke deel van de noordmuur is een dichtgemetselde ingang met versierde omlijsting. In een kleine natuurstenen nis, waarin mogelijk een beeld van Maria heeft gestaan, is in onze tijd weer een Mariabeeldje geplaatst. De rondboogvensters aan de zuidzijde en in de koorsluiting dateren in de huidige vorm uit de eerste helft van de negentiende eeuw.  

Exterieur

De kern van de toren, met oorspronkelijk een zadeldak, dateert uit de bouwtijd van de kerk. In 1879 is de toren geheel ommetseld en voor het zadeldak komt een ingesnoerde naaldspits in de plaats. De toren bestaat uit drie geledingen. De klok, die geen enkel opschrift bevat, dateert vermoedelijk uit de veertiende eeuw en zal na de bouw van de toren zijn aangebracht. Het smeedijzeren uurwerk is waarschijnlijk in de tweede helft van de zeventiende de eeuw vervaardigd.

Interieur

De kerkzaal wordt overdekt door een houten tongewelf. De complete inrichting uit de negentiende eeuw blijft lang onaangetast, maar om de kerk optimaal te kunnen benutten voor multifunctioneel gebruik in de huidige tijd, is ervoor gekozen een aantal banken te verwijderen. De overhuifde herenbanken en preekstoel blijven staan, evenals de overhuifde banken onder de orgelgalerij.  De vier tekstborden zijn van oudere datum. Aan de noordmuur hangen twee borden uit 1657. Het ene is een Tiengebodenbord, de ander herinnert aan de Slag bij Boksum op 17 januari 1586, waarbij een Fries leger wordt verslagen door Spaanse troepen. Volgens de tekst zijn er 1000 man gesneuveld en worden 120 lijken in Blessum begraven. Onder de houten vloer liggen diverse grafzerken. Alleen zichtbaar is de rode zandstenen zerk van Doca van Rynghe (Ringia) uit 1478 in de vloer onder de toren. 

Orgel

Het orgel uit 1659 is een van de oudste in Fryslân. Aangenomen wordt dat het is gebouwd door Willem Meinerts uit Berlikum. De Leeuwarder kistenmaker Yde Carsten maakt de kas. Meerdere orgelbouwers werken aan dit orgel. Zo heeft Johannes Sporeman uit Franeker in 1789 een belangrijke vernieuwing uitgevoerd, inclusief een uitbreiding met twee registers. Het oude pijpwerk is opnieuw gebruikt. Toen is ook het snijwerk op het rugstuk, de vleugels aan de zijkanten van de kas en de bekroningen op het front aangebracht. Het geschilderde orgelgordijn boven de galerij dateert van 1809. 
In de jaren 1995-1997 restaureert Orgelmakerij Bakker & Timmenga uit Leeuwarden het orgel en herstelt de dispositie van 1789.  

Meer informatie over het orgel heeft Organum Frisicum, onze samenwerkingspartner. U kunt zelfs een opname van dit orgel beluisteren.

Kerkhof

Video Margriet Reinalda

Kunstenares Margriet Reinalda woonachtig in Blessum, heeft een prachtige korte film gemaakt over negen van de ongeveer 80 inwoners van Blessum en de rol die de kerk van Blessum in hun leven speelt. In de zomer van 2012, tijdens de Tsjerkepaad route, was deze film in de Mariakerk van Blessum te zien in een expositie tezamen met kunstenares Wilma Drooger. Verrassend is dat de kerk bij alle negen geïnterviewden een grote rol speelt, of ze nu 8 of 80 jaar oud zijn, geboren en getogen in Blessum of van buiten komen, gelovig of ongelovig zijn. Ook de manier waarop is gefilmd, is bijzonder: je hoort de geïnterviewden praten, maar ze zijn in zwijgende positie gefilmd. Een klein detail dat zorgt voor een groots, intiem effect. Bekijk de film op Vimeo: de Mariakerk te Blessum.

Documenten