Huidig gebruik

De dorpskerk van Gaast is sinds 2018 bij de Fryske Tsjerken en in beheer gekomen bij een Plaatselijke Commissie die tevens de kerk van Ferwoude onder haar hoede heeft. De Plaatselijke Commissie organiseert concerten en exposities en verhuurt de kerk voor rouw- en trouwdiensten en andere bijzondere bijeenkomsten (jubilea, familie, organisaties).

PLAATSELIJKE COMMISSIE

De Plaatselijke Commissie van Gaast-Ferwoude kunt u bereiken via het contactadres op deze pagina.

360° foto's

Ligging

Het dorpje aan de voormalige Zuiderzeedijk ligt op een natuurlijke verhoging in het landschap, zoals de naam al aangeeft, want een ‘gaast’ is een zandige hoogte. Het dorp is waarschijnlijk al in de vroege middeleeuwen ontstaan en wordt op een lijst uit 1270 genoemd als Lutkegast (kleine gaast). Door de eeuwen is het dorp met enige regelmaat door stormvloeden bedreigd. Gaast, vroeger vooral bevolkt door jagers, schippers, matrozen en mensen die betrokken waren bij de walvisvaart, heeft nu het agrarisch bedrijf als belangrijkste bron van bestaan.   

Datering

De kerk dateert vermoedelijk uit de veertiende eeuw, al is dat aan de buitenkant niet te zien. In 1916 wordt het oude muurwerk geheel ommetseld met rode baksteen. In de zuidmuur staan drie spitsboogvensters en een niet meer in gebruik zijnde toegangsdeur. Ook de driezijdige koorsluiting bevat twee spitsboogvensters. De ingang is in de westmuur heeft een gemetselde rondbogige omlijsting. Daarboven bevindt zich een klein rond venstertje. Oorspronkelijk had de kerk geen toren, maar een afdakje aan de westgevel waaronder de klok hing. In 1763 krijgt de kerk de houten dakruiter met ingesnoerde spits. De oude klok uit 1718, gegoten door Jan Albert de Grave, wordt door de Duitse bezetters in 1943 geroofd voor de oorlogsindustrie. In 1950 is een vervangende klok gegoten door klokkengieterij Van Bergen in Heiligerlee, met woorden van de Friese schrijver-dichter Gysbert Japicx (1603-1666): HWA TIID NET BRÛKT, DE TIID ÛNTGLIIDT, ÛNTFLJOCHT, ÛNTDÛKT, MEN WURDT SE KWYT . Rond 1875 is het torenuurwerk aangebracht, gemaakt door de firma Gebr. Van Bergen te Midwolda. 

Interieur

Het eenvoudige eikenhouten interieur dateert uit de achttiende eeuw. In 1850 is er een nieuw gewelf aangebracht. De granieten vloer zou over de oude zerken heen zijn aangelegd. Mogelijk zijn toen ook banken vernieuwd. Bijzondere onderdelen zijn de zeventiende-eeuwse koperen kroonluchters, die volgens sommige bronnen afkomstig zijn uit de voormalige synagoge in Bolsward en volgens andere uit de voormalige Broerekerk in Bolsward. Op twee grote borden, gemaakt door Auke Fekkes Bijlsma, worden de namen genoemd van de predikanten die Gaast en Ferwoude hebben gediend.

Op de zuidmuur is een bord bevestigd waarop de namen van de gereformeerde predikanten staan vermeld en enkele bijzondere jaartallen en feiten uit de geschiedenis van de gereformeerde kerkelijke gemeente.  Een gedenksteen met als opschrift ‘Dankbare herinnering aan ons verblijf in Gaast. Namens de evacués, C. Jansen. Pr. Maasniel’ geeft blijk van de dankbaarheid van de Limburgers, die hier in de Tweede Wereldoorlog in de regio waren ondergebracht en in de kerken van Gaast en Ferwoude hun erediensten hielden. Eenzelfde gedenksteen bevindt zich in de kerk van Ferwoude.  

Orgel

Het orgel is in 1860 gebouwd door Willem Hardorff. Het heeft acht stemmen en een aangehangen pedaal. De orgelkas is in dezelfde imitatie houtkleur geschilderd als de banken. Het snijwerk is hier en daar voorzien van bladgoud. 
  

Documenten