Huidig gebruik

De kerk wordt sinds de restauratie in 2008 beheerd door een actieve Plaatselijke Commissie, die onder meer concerten organiseert, en de kerk verhuurt voor (familie)bijeenkomsten. Regelmatig worden groepen pelgrims verwelkomd die het eerste deel van het Jabikspaad lopen tussen Zwarte Haan en Franeker. In september maakt de kerk van Boer onderdeel uit van de kunstroute van Facit, de Franeker vereniging van kunstenaars.

PLAATSELIJKE COMMISSIE

De Plaatselijke Commissie van Boer kunt u bereiken door contact op te nemen met het contactadres links op deze pagina.

360° foto's

Bouwstijl

Ligging

Boer ligt aan de provinciale weg van Dongjum naar Berlikum en telt 19 woningen. Aanvankelijk valt Boer onder het kerkgebied van Schalsum, later onder Dongjum. De plaatsnaam Boer is mogelijk afgeleid van Buur (Buer). De pastorie van omstreeks 1500 geldt als een van de oudste woonhuizen van Fryslân.

Datering

In de vroege twaalfde eeuw is de Mariakerk in romaanse vormen van grote, gemêleerd gele en rode kloostermoppen (bakstenen) gebouwd. Kerk en toren zijn in de negentiende eeuw geheel geblokt gepleisterd. Het koor heeft een eigenaardige sluiting: de halfronde hoofdvorm is vrij zeker romaans. In de vijftiende of zestiende eeuw is hieromheen met zware lisenen en gemetselde togen een soort korset gebouwd. Het vijfzijdig effect wordt versterkt door steunberen. In de muren staan brede rondboogvensters met ijzeren roeden uit de negentiende eeuw en de kerk krijgt een rode bepleistering. De kerk raakt na jarenlange leegstand steeds meer in verval: grote stukken bepleistering laten los, de goten en daklijsten zijn rot. De toren krijgt zelfs een tijdelijke dakbedekking om verdere inwatering tegen te gaan.

Aan de zuidzijde van de kerk bevindt zich de ingang met een poortje uit 1664, afkomstig van de afgebroken Elgersmastate die in de nabijheid stond. Het bestaat uit pilasters met versiering van bloemen, schelpen en vruchten. Op de kroonlijst staan twee wapenhoudende leeuwen. In het met een pijnappel bekroonde fronton zijn de initialen YVK aangebracht; een verwijzing naar Ignotius van Kíngma, die op Kingmastate in Zweins heeft gewoond. Hij heeft een band met Boer, want zijn naam staat ook op de preekstoel vermeld. In 2007/2008 vindt een allesomvattende restauratie plaats en herkrijgt de buitenkant de terra rode kleur.

Exterieur

De toren is mogelijk in de zestiende eeuw gebouwd. De bakstenen zijn van een kleiner formaat dan die van de kerk. Boven de uurwerkplaat is de dorpsnaam nog aangebracht. De toren heeft een spits die het oorspronkelijke zadeldak vervangt. In de toren bevindt zich een zeventiende-eeuws uurwerk en een door Willem Wegewait uit Deventer gegoten luidklok uit 1561. Tijdens de restauratie wordt de unieke velgklok teruggevonden, die in de Tweede Wereldoorlog als vervanging dient voor de door Duitsers weggehaalde kerkklok (die later gelukkig terugkomt).

Interieur

De negentiende-eeuwse banken zijn al in 1977 verwijderd, omdat de kerk dan als atelierruimte wordt ingericht. Inwendig heeft de kerkruimte een houten tongewelf dat stamt uit 1570, voorzien van trekbalken. De ribben en randen zijn versierd met zogenaamde eierlijsten. De lambrisering tegen de muren is prachtig gemarmerd in roze tinten. Tijdens de restauratie zijn onder de houten kerkvloer restanten van de oorspronkelijke vloer met mozaïektegels teruggevonden. 
Het belangrijkste onderdeel van de inventaris is de eikenhouten preekstoel met klankbord uit omstreeks 1665. Op het voorpaneel is een wapenschild te zien waarvan helaas het wapen in de Franse tijd is blindgekapt. Daaronder is de naam van de schenker aangebracht L V. Kingma; hij is zelf katholiek. Later is de leegte beschilderd met een soort bloemmotief. Voor de preekstoel bevindt zich een eveneens zeventiende-eeuws doophek met gedraaide balusters.  

Orgel

Op de westgalerij, heeft een drukwindharmonium uit omstreeks 1895 van Franse makelij gestaan (Rodolphe & Debain). Het was het grootste in zijn soort in Fryslân. Via de doopsgezinde kerk te Balk komt het in 1907 in Boer. Het in slechte staat verkerende instrument is in 2017 ‘ingeruild’ voor een zuigwindharmonium van American Organ Co uit 1894.

Kerkhof

Extra informatie

.

Video

Documenten