De Mariakerk van Bears is een prachtige eenheid met de stalen reconstructie van Uniastate, aan de overkant van de weg.

Huidig gebruik

De kerk van Bears en Uniastate vormden vroeger een eenheid. Na de sloop van de state bleef het poortgebouw staan. Beeldend kunstenaar Beb Mulder heeft een ‘luchtspiegeling’ gemaakt van de contouren van de oude state die van verre opvalt. Veel bruidsparen laten zich hier fotograferen en anderen beklimmen graag de trap in de toren naar boven! Een video en een aantal vernuftige tentoonstellingskasten informeren u over het leven op de stinzen en states rond Leeuwarden. Een in de kerk verkrijgbare fietsroute leidt u langs nog bestaande adellijke huizen in de omgeving van Leeuwarden, zoals Dekemastate te Jelsum en het Poptaslot te Marssum.

Poarte en Uniastate Bears

De kerk van Bears wordt beheerd door de Stichting Tsjerke en Unia State Bears, die u kunt bereiken vis het contactadres op deze pagina.

360° foto's

Ligging

Het kan bijna niet anders, bij uw bezoek aan de Mariakerk in Bears, komt u eveneens oog in oog te staan met de luchtspiegeling van de voormalige Uniastate van beeldend kunstenaar Beb Mulder. De contouren zijn in cortenstaal uitgevoerd. De originele bijbehorende zeventiende-eeuwse stinspoort is de slopershamer ontsprongen. Kerk en state zijn nauw met elkaar verbonden. Het hekwerk rondom het kerkhof staat ook op de monumentenlijst.  
 
Het dorpje Bears is ontstaan op een terp en ligt op ruime afstand van de Hegedyk, een restant van de vroegere Middelzeedijk, maar is later via twee wegen met deze doorgaande weg Hegedyk verbonden. De plaatsnaam duidt mogelijkerwijs op een woonplaats, omheind met een ineengevlochten haag van doornstruiken en staken. Een andere gedachte gaat uit van ‘stekelige stoppelvelden’. 

Datering

De vroeggotische kerk, gewijd aan Maria, stamt uit de dertiende eeuw. Het koor wordt in de veertiende eeuw toegevoegd. 

Exterieur

In 1858 krijgt de kerk een ommetseling en worden steunberen toegevoegd. In 1857 wordt de oorspronkelijke toren met zadeldak vervangen door een nieuwe toren met spits. Na jaren van verval ondergaat de kerk 1981-1983 een grote restauratie. Bij die ingreep verdwijnt de negentiende-eeuwse ommetseling grotendeels, de steunberen ondergaan hetzelfde lot. De ingangspoort heeft een gotische geprofileerde omlijsting waarin een opvallende monsterkop. In het koor zien we duidelijke sporen van dichtgemetselde ramen. Bij een gespaard raam is nog een fraaie gotische tracering te bewonderen, die deels voorzien is van een glas dat samengesteld is uit teruggevonden oude glasfragmenten. De toren is ongeleed, gemetseld van kleine baksteentjes met in elke zijde twee galmgaten. In de toren, met een mechanisch torenuurwerk (1904) van G. de Looze, hangen twee klokken (1569) van Thomas Both en Willem van Aelten.

Interieur

Het tongewelf is verrijkt met mooie gewelfrozetten: maan, sterren, het alziend oog en in de koorsluiting de zon. Het koor is vijfzijdig gesloten, de verdiepte gotische nis kan de plaats van een sacramentshuisje zijn geweest. In de noord- en zuidwand zijn sporen van vroegere vensters te zien. Onder het orgel bevindt zich een renaissance hek, dat misschien vroeger een koorhek is geweest. De stijlen zijn verschillend, tussen het lofwerk zien we verschillende kopjes.

De kerk bezit gaaf meubilair uit de achttiende eeuw. Het bestaat uit kansel, lambrisering en banken, waaronder een overhuifde herenbank van de familie Van Aylva, waarvan de versieringen in 1796 zijn weggehaald.

De vier mooi gesneden tekstborden moeten van dezelfde houtsnijder zijn die de versieringen aan de lambrisering in het koor heeft vervaardigd. De timmerlieden Jacob Fransen en Heerke Broers maken in 1759 de kansel. Het snijwerk is van de hand van Eilardus Swalue, houtsnijder uit Leeuwarden. Op de vijf panelen zijn de zeven christelijke hoofddeugden gesneden: Gerechtigheid, geblinddoekt en met zwaard; Waarheid met palmtak, zon, en spiegel; Geloof met de wet en het evangelieboek; Liefde als moeder met haar kinderen; Hoop met het anker; Standvastigheid met een zuil; Voorzichtigheid met slang en spiegel.

Op de leuning is een monsterkop afgebeeld; op de plaats waar zich het wapen van de Van Aylva’s heeft bevonden is een ‘scheepje onder het kruis’ aangebracht. De kanselbijbel dateert van 1660. 

De houten vloer is bij de restauratie verwijderd, waardoor we nu zicht hebben op de goed geconserveerde grafzerken. Onder de Meijnsmazerk ligt een grafkelder. Een gotische zandstenen zerk uit 1546 dekt een priestergraf. In het voorportaal ligt ook een grote zerk. 

Opvallend is het Fogelsanghbord met familiewapens uit de zeventiende eeuw. Dit bord is ooit het ruggenschot geweest van de Fogelsanghbank in de vroegere kerk van Easterwierrum. 
 

Orgel

In 1880 bouwt L. van Dam & Zonen uit Leeuwarden een nieuw orgel met zestien stemmen. Hiervoor wordt veel materiaal uit het Schwarzburgorgel van 1750 wordt hergebruikt.  
 

Verhalen te beluisteren via IZI-travel

De Stichting Alde Fryske Tsjerken heeft digitaal verhalen beschikbaar over de kerk van Bears. Deze zijn op uw mobiel te beluisteren als u de kerk bezoekt. U kunt ze ook thuis beluisteren.

Luister hier naar de verhalen over de kerk van Bears.

 

Informatie over deze kerk is ook te vinden op www.kerken.frl.

Video

Documenten

Bears - beschrijving van de kerk uit 1986 (pdf)