Huidig gebruik

Informatie nodig over de kerk? Informeer bij de Stichting Alde Fryske Tsjerken.

360° foto's

Ligging

Het dorp is ontstaan op een terp uit de pre-Romeinse ijzertijd (vijfde/vierde eeuw voor Christus). In de tiende eeuw wordt de plaats als Lihdanfurt vermeld. Diverse variaties later is het in 1527 Lichtewert, nog weer later verandert Lichtawerd in Lichtaard. De uitgang -aard is synoniem met -ward, -werd en -erd, die allemaal terp betekenen. De plaatsnaam duidt hiermee waarschijnlijk op een terp van ene Lichta. 

Exterieur

De kerk, die hoog en droog op het als archeologisch monument beschermde terprestant staat, ziet er op het eerste gezicht niet middeleeuws uit. Maar de kleine, segmentbogig gesloten vensters geven een indicatie van haar (laat-)middeleeuwse afkomst.

De kerk is in de zestiende eeuw gebouwd uit baksteen, om en om in kopse en strekse lagen gemetseld. De buitenzijde bestaat uit gave steen, inwendig zijn voor de vulling veel brokken en puin gebruikt. In de noordmuur treffen we ook nog wat tufsteen aan. De westgevel wijkt van de overige gevels af doordat hier een kleinere en anders gekleurde steen is toegepast. 

Oorspronkelijk was het dak afgedekt met leien, maar in 1861 worden die vervangen door dakpannen. 

Merkwaardig, die twee tekeningen van de kerk in de collectie van het Fries Museum. De ene, uit 1722, is van de hand van Jacobus Stellingwerff, de andere is in 1754 door Pieter Idserts Portier getekend.Het probleem is dat ze onderling niet kloppen en beide niet met de situatie van nu, vooral de torens niet.

Op de prent van Stellingwerff is het gereduceerde westwerk (een ingebouwde westtoren) aan de onderzijde tenminste nog herkenbaar. Zijn tekening lijkt daarom het meest betrouwbaar, maar wat gebeurt er na 1722 met het bovenstuk van de toren? We weten dat in 1851 een buitengewone reparatie aan kerk en toren plaatsvindt, waarbij vermeld staat dat het inwendige van de toren in bijzonder slechte staat verkeert. Mogelijk is, om dat te verhelpen, toen op ruim twee meter van de westmuur de dwarsmuur opgetrokken. Die muur, van gebruikte kloosterstenen, staat koud tussen de noord- en zuidmuur. Bovendaks wordt de dwarsmuur voortgezet als oostmuur van de toren, die in kleine gele steen is gemetseld. De noord- en zuidzijde van de toren bestaat uit beplanking. 

Waarschijnlijk stamt de bemetseling van de westmuur met de genoemde kleinere stenen ook uit 1851. Op de hoeken zien we een onregelmatige aansluiting met de noord- en zuidmuur, met dezelfde (grotere) steen als van die zijmuren.   

In de toren hangen twee eeuwenoude klokken. De oudste (waarschijnlijk uit 1370) heeft als bovenrandopschrift Sanctus Petrus. Op de andere klok (1404) staat de tekst: O Rex Gloriae Criste veni cum pace (O Christus, koning der heerlijkheid, kom met vrede). 

Interieur

De eenbeukige ruimte is aan de oostzijde onregelmatig vijfhoekig gesloten. In de zuidzijde van de koorsluiting zit een piscina-nis met accoladeboog. De fraaie achtzijdige eikenhouten preekstoel is van 1742. Later (in 1851?) zijn in de Friese getoogde panelen, net als in het doophek, gietijzeren ornamenten toegevoegd. Op de oostzijde van de scheidingsmuur, op de galerij, is een blauwe schildering met gebogen lijnen zichtbaar, die net zo’n beëindiging van het gewelf als aan de oostzijde moet suggereren. 

De vensterpatronen zijn vrij onregelmatig. Zo stroken alleen het tweede en vierde zuidvenster met noordvensters. Ook verschillen de vensters in hoogte. De segmentbogig gedekte ingangen staan binnen een spitsboognis. Beide ingangen (de noordelijke is dichtgezet) konden door een sluitboom vergrendeld worden.