Huidig gebruik

De kerk van Harich is op 24 september 2021 overgenomen door de Stichting Alde Fryske Tsjerken en in beheer gekomen bij een Plaatselijke Commissie.

Bouwstijl

Ligging

Harich is een lommerrijk komdorp met een naar het westen zich vijf kilometer uitstrekkende streek met verspreide, open bebouwing. Het dorp komt in de 12de eeuw voor het eerst in de bronnen voor. Het ligt op een lange zandrug die bij de dorpskom maar net boven de nullijn ligt, maar bij Westerein op een plaats bijna vier meter hoog is. Het is de noordelijkste zandrug van het oude Gaasterlân, waarop aan de noordzijde de lage veenpolders aansluiten. De kern is rond de oude dorpskerk gegroeid. Het hooggelegen kerkhof heeft een fraaie ommuring en een 19de -eeuws gietijzeren hekwerk met doodssymboliek.

Datering

De oorspronkelijke kerk dateert uit de 12de eeuw, waarvan nog sporen terug te vinden zijn in de toren. De kerk heeft het nodige te verduren gehad; in 1662 stortte de kerk in tijdens reparatiewerk. Een werknemer kwam daarbij om het leven. In 1663 vindt nieuwbouw plaats, terwijl de toren flink wordt verhoogd. Tijdens de kerstnacht van 1979 wordt het kerkschip ernstig aangetast door een verwoestende brand. Het orgel en een deel van het gewelf gaan daarbij verloren.

Restauratie

De kerk heeft in de loop der geschiedenis meerdere keren flinke schade opgelopen, zo ook in de tijd van de Schieringers en Vetkopers (late Middeleeuwen). In de 17de eeuw stortte de kerk in en kon de kerkelijke gemeente langere tijd niet bijeenkomen. Met veel moeite werd fondsen bereid gevonden om geld beschikbaar te stellen voor de nieuwbouw; de vernieuwde kerk werd in 1683 in gebruik genomen. Ook rond 1865 en 1873 werd de kerk flink onder handen genomen. Uiteraard moest er veel hersteld worden na de kerkbrand van 1979, maar ook de toren onderging de nodige reparaties, zo werd in 1990 de stenen spits opnieuw gemetseld.

Exterieur

De kerk heeft een sober uiterlijk. De vensters met witte omlijsting verlevendigen het muurwerk. De enige versiering is te vinden aan de zuidelijke deur, waar in een geprofileerde omlijsting natuurstenen blokken zijn verwerkt. De steenhouwers Dirck Heerckes en Claas Ryenx vervaardigden een gedenksteen met versieringen in de vorm van adelaars en hoornen des overvloeds. De tekst vermeldt o.a.: “Dit Huis was eerst gevelt door Storrum-windt terneer Maer nu ist dus herstelt…” In de sluitsteen staat het jaartal 1663 gehouwen. Tegen de oostzijde ligt de grafkelder van de familie Van Swinderen. Onder de zware zerk ligt de toegang tot de eigenlijke grafkelder, die wordt afgesloten door koperen deuren.

Interieur

Het interieur werd na 1979 zoveel mogelijk hersteld en gereconstrueerd. Gelukkig bleef de preekstoel, gemaakt in 1664 door kistenmaker Romcke Jans bewaard. Oorspronkelijk stond deze tegen de zuidmuur, maar 1873 gaf de familie Van Swinderen toestemming tot plaatsing voor het grafmonument, dat in 1778 werd opgericht boven een grafkelder in het koor. Dit classicistische grafmonument bestaat uit een witmarmeren sarcofaag met opschriften. Op een obelisk staan o.a. gebeeldhouwde wapens. Op een zwart marmeren boog is doodssymboliek verwerkt. Het oude doophek is draaibaar gemaakt. Binnen de dooptuin staan eveneens twee overhuifde banken. Teruggevonden zerken zijn voor het doophek gelegd. Tegen de noordwand hangen 3 predikantenborden. 

Toren

De 12de-eeuwse toren is een gesloten bouwwerk, hier en daar voorzien van tufsteen. Latere restauraties laten hun sporen na, het muurwerk bestaat veelal uit rooswinkels (kleine bakstenen). Blijkens dichtgemetselde galmgaten werd de toren verhoogd. Het bouwwerk kreeg in  de 17de eeuw een gemetselde spits (in Fryslân ook te zien in Oudega (Sm.) en Surhuizum), die van 1902 tot de restauratie in 1974 met planken was afgedekt. Ook de beide klokken waren in 1682 er slecht toe. De klokken werden door Petrus Overney omgesmolten tot twee lichtere exemplaren. In de oorlog werden ze door de bezetter meegenomen, maar gelukkig kwamen ze terug. In 2014 is de toren intern verbouwd, waarbij o.a. de klokkenstoelen uit 1550 en 1900 werden verstevigd en geconserveerd.

Orgel

In 1982 plaatste firma Bakker&Timmenga een nieuw tweeklaviers orgel in de kerk met een klassiek front. Het verving het verbrande Steenkuyl orgel uit 1898, dat samengesteld was uit meerdere onderdelen van een ouder orgel.

Documenten