Huizum Dorp 67
8934 BS Leeuwarden
Gratis
Betaald
Minder validen
170 personen
170 zitplaatsen
Slapen
Burgerlijk huwelijk
Kerkelijk huwelijk
Bruilofsfeest
Parkeerplekken
Podium
Water
Toilet
Verwarming
Kleedruimte
Keuken
Agendabeheerder
06-46451857
boekingendorpskerkhuizum@gmail.com
Peter de Haan
Huizum Dorp 97
8934 BS Leeuwarden
06-11592427
Mw. E. Tempelman
Pasveerweg 28
8934 BX Leeuwarden
06-46451857
De plaatselijke commissie organiseert concerten, lezingen en poëzieavonden. Er zijn regelmatig exposities in de kerk. Tevens wordt de kerk verhuurd voor rouw- en trouwdiensten en andere bijzondere bijeenkomsten (jubilea familie/organisaties).
De Plaatselijke Commissie van Huizum kunt u bereiken via het contactadres op deze pagina.
Welkom in dit oudste kerkgebouw binnen de stadsgrenzen van Leeuwarden. Het ooit zelfstandige dorp is helemaal opgeslokt door de stad, maar veel stadsgebied wordt nog Huizum genoemd. In het witgepleisterde kerkje bevindt zich niet alleen de oudste preekstoel, er is nog zoveel meer.
De eerste schriftelijke bron dateert uit 1149. Het oude dorp Huizum ligt op een terp, al voor het jaar 1000 wonen hier mensen. Tot 1 januari 1944 is Huizum de hoofdplaats van de gemeente Leeuwarderadeel. Tijdens de Duitse bezetting, wordt het zuidelijk deel van de gemeente Leeuwarderadeel bij de gemeente Leeuwarden gevoegd. De dorpsnaam betekent: ‘Bij de Huizen’, waarmee de vlakbij staande stinsen van de toenmalige hoofdelingen zullen zijn bedoeld.
Door de bepleistering wordt de bouwgeschiedenis van de Huizumer kerk grotendeels aan het oog onttrokken. Het schip met de grote spitsbogige vensters en de koorsluiting is gotisch van vormgeving, maar het bevat oude romaanse delen van tufsteen uit de twaalfde eeuw.
Aan de noordzijde is een nis zichtbaar, vermoedelijk een overblijfsel van een dichtgemetseld venster uit de romaanse periode. In 1804 wordt de kerk gerestaureerd en ingrijpend gewijzigd. De ingang aan de westzijde van de noordmuur krijgt een omlijsting in empirestijl. Aan de zuidkant bevindt zich in de kerkmuur nog een memoriesteen van de predikant Robidé van der Aa, ter nagedachtenis aan zijn vrouw Eelkje Oppes en vijf van hun kinderen.
De dertiende-eeuwse onderbouw van de toren is ongeleed en onversierd. Een omgaande lijst scheidt de onderbouw van een inspringende hogere geleding uit de zestiende eeuw, waarin de galmgaten voor de klokken zich bevinden. Het zadeldak is geplaatst tussen twee topgevels, die met nissen verlevendigd worden. Aan de zuidzijde is een steen aangebracht met het opschrift: 1626 is diesen toor gereperere/ Sinde administratoors Take/ Isbrant ende Hessel Deddes. De jaartalankers 1655 duiden op de volgende restauratie. De klokken in de toren dateren uit 1529 en 1582. In de Tweede Wereldoorlog worden zij door de Duitse bezetters geroofd, maar in 1945 ongeschonden in een Duitse haven aangetroffen en vervolgens teruggebracht. Het vermoedelijk negentiende-eeuwse uurwerk vervangt een ouder exemplaar uit 1631.
Het interieur van de kerk geeft een compleet beeld van een zeventiende-eeuwse protestantse kerkinrichting. Tot het waardevolle meubilair behoort in de eerste plaats de preekstoel. Het is de enige in Fryslân, die dateert van voor de Reformatie en bovendien een van de zeldzame achtkantige exemplaren in dit gewest. De fijn uitgevoerde renaissance decoraties bestaan onder andere uit toogpanelen en gecanneleerde kolommen met korintische kapitelen. De Latijnse tekst op het zwarte fries rond de bovenzijde van de kuip is ontleend aan Jesaja 58:1. Het doopbekken dateert uit 1604 en het doophek met gedraaide balusters uit dezelfde eeuw. Tegenover de preekstoel staan drie overhuifde herenbanken, waarvan een op het fries de volgende spreuk draagt: ARBOR EX FRUCTIE, ET LEO EX UNGUE AGNOSCITUR (De boom herkent men aan zijn vrucht, de leeuw aan zijn klauw).
Voor de orgelpei staan gewone banken met fraaie renaissance zijschotten. Bij de restauratie in 1960-1961 verdwijnt de lambrisering grotendeels. Een destijds ontdekte piscina-nis wordt hersteld. De bijzondere gewelfschotels, eveneens daterend van voor de Reformatie, zijn bewaard gebleven.
Het huidige orgel is in 1849 gebouwd door de orgelmakers Van Dam, zij hergebruiken daarbij een deel van het oude pijpwerk van Christian Müller uit 1727. In 2015 is het orgel gerestaureerd door Orgelmakerij Bakker & Timmenga uit Leeuwarden. De kerk bezit een waardevolle collectie avondmaalszilver. Deze bestaat onder meer uit een zilveren wijnkan uit 1860, twee bekers uit respectievelijk 1605 en 1802, een achthoekige broodschaal uit 1761 en twee bekkens uit hetzelfde jaar. Meer informatie over het orgel heeft Organum Frisicum, onze samenwerkingspartner. U kunt zelfs een opname van dit orgel beluisteren.
Het kerkhof direct rond de kerk is in 1979 door de toenmalige eigenaar gesloten. Het kerkhof is sinds 2014 eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken. Er wordt door de vrijwilligers onderhoud aan het kerkhof verricht; ook worden (historisch belangwekkende) zerken waar mogelijk leesbaar gemaakt. Periodiek onderhoud wordt gepleegd in overleg met en op verzoek van nabestaanden. De kerk heeft een brochure (12 blz.) beschikbaar met een toelichting op en een rondleiding over de dodenakker. Op het kerkhof staat een baarhuisje, dat in 2014 volledig is gerestaureerd. In het baarhuisje is een expositie ingericht over grafcultuur in Friesland. Dit minimuseum kan net als de kerk zelf 's zomers tijdens Tsjerkepaad worden bezocht, daarnaast op aanvraag. Op de Huizumer begraafplaats werden o.a. de ouders van de dichter Jan Jacob Slauerhoff begraven. Hun grafsteenplaat prijkt op een sokkel bij de ingang van het kerkhof. De dichter wijdde zijn langste gedicht (In Memoriam Patris) aan de begrafenis van zijn vader met dezelfde naam.
Op het kerkhof en de naburige gemeentelijke begraafplaats liggen tal van bekende Friezen. Veel informatie over de historie, bekende en gewone Friezen die hier begraven liggen, de relatie met WOII en Slauerhoff etc staat in het in 2019 uitgebrachte boek'(SCHAT)GRAVEN IN HUIZUM, verhalen over de Huizumer dodenakker' van Peter de Haan en Leendert Plaisier. Dit rijk geïllustreerde en prachtig vormgegeven boek (€ 9,00) kent 136 blz.. en biedt een rijke bron aan achtergrondinformatie.
VOORBEELDEN VAN BEKENDE FRIEZEN DIE OP HET KERKHOF BEGRAVEN LIGGEN:
- Pieter van Dam, orgelfabrikant
- Jan Dirks Ankringa, classicus, historicus
- Klaas Tigler, , doopsgezind voorman, succesvol zakenman, naar wie het Klaas Tigler Leen is genoemd
- Jacob van Leeuwen, historicus, provinciaal archivaris
- Pieter Cats, rijkste Fries begin 19e eeuw, bestuurder, naar hem is het door hem gebouwde Catshuis (Nieuwestad) genoemd
- Regnerus Juckema van Burmania Rengers en barones Van Asbeck: aan haar wijdde Jacob van Lennep tijdens zijn bekende voetreis door Friesland een lofdicht
- Helenus Speelman Wobma, sprak als rechter van het Gerechtshof het laatste doodsvonnis uit (over Ype Baukes de Graaf / 1859)
- diverse bekende telgen uit het geslacht Beucker Andreae (bekende juristen / oprichters van verzekeringsmaatschappij)
- Montanus de Haan Hettema, jurist en historicus
- Carel Battaerd, militair, mooiste grafsteen van het kerkhof
- Eelkje Poppes, dichteres; aan haar is de (prachtige) plaquette in de zuidmuur van de kerk gewijd
en diverse anderen.
Op de gemeentelijke begraafplaats liggen ook tal van bekende Friezen: de bioloog Jacob Botke, de architecten Louw Reinalda, Ane Nauta en Hendrik Nieuwland, de oud-senator en historicus Hendrik Algra, destilleerder Jodocus Boomsma, de schilder Jentsje van der Sloot, de schrijver Pieter Terpstra (ook bekend van de Havankreeks), de jurist en archeoloog Pieter Boeles, Pier Sambrink (bekend van de Sambrinco's), de damkampioen Menno Bandstra, diverse oorlogshelden (geallieerde vliegers maar ook oorlogshelden als Sijbrandus van Dam en Leendert Sinnema maar ook Taco van der Veen, bekend van De Overval), kinderboekenschrijfster Margje de Lange-Praamsma, jurist Evert Aardema, tv-dominee Ype Schaaf (tevens schrijver boek 'Laarzen op de Lange Pijp'),belangrijke krantenmannen (Witsen Elias, fam. Sprenger) en last but not least Elfstedenwinnaar Karst Leemburg..
Voor de exacte grafnummers op het kerkhof resp. de begraafplaats verwijzen wij naar het boek 'Schat' Graven in Huizum, verhalen over de Huizumer dodenakker' en de daarin opgenomen wandelroutes langs graven van bekende Friezen.
Meer weten?
Mooie verhalen over de dorpskerk zijn via de uitgaande link naar IZI travel te horen: dorpskerk Huizum. Of Leen een Fries! (YouTube)
Op dertig meter afstand van de kerk ligt 'De Voorhof', een zaal met een keuken en sanitaire voorzieningen. De Voorhof (capaciteit: 90 zitplaatsen) kan zowel in combinatie met de kerk als los daarvan worden gehuurd (voor nazitten bij uitvaarten of huwelijksvoltrekkingen, vergaderingen, repetities, feestelijke bijeenkomsten e.d.)
Emmakade 59-G
8921 AG Leeuwarden
058 - 2139666
info@frysketsjerken.nl
Stichting Alde Fryske Tsjerken
Postbus 137
8900 AC Leeuwarden
Stichting Alde Fryske Tsjerken is aangewezen als
ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling)
POM (Professionele Organisatie voor Monumentenbehoud)
