In de vroeg dertiende eeuwse Sint-Vituskerk hangt een luidklok uit 1477. De kerk heeft een preekstoel uit de zeventiende eeuw. De kerk oogt langgerekt en veel te groot voor dit kleine dorp. Aan de buitenkant is al te zien dat deze kerk een bewogen geschiedenis met zich meedraagt.

Huidig gebruik

Finkum heeft met buurdorp Hijum een gezamenlijk dorpshuis in het laatstgenoemde dorp. Toch vinden sommige Finkumers het gezelliger om mee te zingen in het koor dat onregelmatig oefent in hun ‘eigen’ kerk. Verder zijn er rouw- en trouwdiensten, en kan de kerk gehuurd worden voor andere activiteiten.

PLAATSELIJKE COMMISSIE

De Plaatselijke Commissie van Finkum kunt u bereiken via het contactadres op deze pagina.

360° foto's

Ligging

De plaatsnaam verwijst mogelijk naar de woonplaats (heem/um) van de persoon Finke. Finkum is in het Fries Feinsum en is rond de christelijke jaartelling ontstaan als een huisterp. Deze terp was opgeworpen op een kwelderwal. De uitbreiding van een huisterp naar dorp komt waarschijnlijk door een buitenverblijf van het klooster Mariëngaarde in Hallum. Het klooster bezat veel grond in het gebied. Als het klooster in 1580 de macht verliest, nemen vier adellijke families deze over. De belangrijkste hiervan is het geslacht Holdinga, eigenaren van Holdingastate. In 1640 sterft dit geslacht uit.

Datering

In de eerste helft van de dertiende eeuw wordt op de terp van Finkum een romaans kerkje gebouwd en gewijd aan Sint-Vitus, de toren is van eind dertiende eeuw. Het kerkgebouw is opgetrokken uit rode en gele baksteen. In de vijftiende eeuw is de kerk in gotische stijl naar het oosten uitgebreid: ramen en ingangspartij van het romaanse deel zijn aan deze moderne stijl aangepast, en krijgen dus een omlijsting met spitsboog. Het koor is rond 1500 vervangen door een koor in gotische stijl dat in de zeventiende eeuw een rechte sluiting krijgt. Halverwege de noordzijde heeft een aanbouwsel gezeten dat later weer verwijderd is. Een zwaar geprofileerde rondboog herinnert daaraan. In de noordmuur zijn twee kleine romaanse vensters te zien. Het koor heeft aan deze zijde een klein gotisch spitsboogvenster. Aan de zuidzijde zijn in het koor twee lancetvensters te zien en een breder spitsboogvenster met een bakstenen vorktracering in de muur. Verder twee spitsboogvensters van jongere leeftijd, en een dichtgemetselde laatgotische ingang, bekroond met drie met spaarvelden gevulde nissen.

Exterieur

In 1515 steekt een bende, De Zwarte Hoop genaamd, de toren in brand om er de bezetting van Gelderse soldaten uit te verjagen. De herbouw van de toren gebeurt in de oude romaanse stijl: de gepaarde galmgaten worden omlijst door rondboognissen. In de achttiende eeuw krijgt de toren een zadeldak en zijn er steunberen aangebracht. Bij de grote restauratie in de jaren 1962-1964 zijn die steunberen weer verwijderd. Er hangen twee klokken in de toren, waarvan één van een anonieme gieter uit 1477 en één van F. Simon uit 1626. Op de uurwerkzolder staat een smeedijzeren torenuurwerk dat van grote historische waarde is. Het is in 2017 door de firma Vellema uit Hallum gerestaureerd. Hoogstwaarschijnlijk dateert het uit de eerste helft van de zeventiende eeuw.

Interieur

Het interieur is vergaand aangepast in de loop der tijd. Na de verbouwing in de achttiende eeuw is het voorportaal, met de daarachter gelegen consistoriekamer gescheiden van de kerkruimte. In de consistorie is een groot doek als ‘hemel’ gedrapeerd.  
In de kerk zijn de banken vernieuwd. Wat resteert is de preekstoel uit de zeventiende eeuw en een herenbank, afkomstig uit de hervormde kerk van Hurdegaryp. Het doophek is deels terug te vinden in de balustrade in de voorkerk. Het plafond bestaat uit een zestiende-eeuws tongewelf, dat is aangebracht ter vervanging van een stenen gewelf waarvan de sporen nog in de noordwand zijn te herkennen. Verder bevinden zich in de kerkvloer negen rijk gebeeldhouwde grafzerken met alliantiewapens en medaillonkoppen in de hoeken. Onder het koor bevinden zich grafkelders van de families Grovestins en Holwerda.  

Orgel

Het zeven stemmen tellende orgel is in 1913 gebouwd door de firma Bakker & Timmenga uit Leeuwarden.