Huidig gebruik

Dankzij de Plaatselijke Commissie van Boksum vinden er in de kerk concerten en herdenkingen of vieringen plaats. In de herfstvakantie is in de kerk een expositie te zien over de geschiedenis van Boksum.

PLAATSELIJKE COMMISSIE

De Plaatselijke Commissie van Boksum kunt u bereiken via het contactadres op deze pagina.

360° foto's

Ligging

Boksum is ontstaan op een ten westen van de vroegere Middelzee gelegen terp, die in de negentiende eeuw gedeeltelijk is afgegraven. Daardoor lijkt de kerk met het fraai, door lindebomen, omzoomde kerkhof op het randje te liggen. De naam Boksum kan betekenen: hiem (um= erf) van Bokke.

Exterieur

De restauraties van de toren in 1996/1997 en de kerk in 2001/2002 hebben veel informatie opgeleverd over de bouwgeschiedenis van de kerk. Zo bevatten de buitenmuren diverse steensoorten: het westelijk deel van het schip is het oudst, de tufsteenrestanten zijn te dateren als dertiende-eeuws. Ook in de noord- en zuidmuur zijn tufsteengedeelten aanwezig. Eind dertiende eeuw is het koor in romano-gotische stijl vernieuwd en wordt de vijfzijdige sluiting gerealiseerd. In 1474 krijgt de kerk haar huidige omvang. In 1810 wordt de kerk hersteld met nieuw metselwerk en worden de glas-in-loodramen vervangen door houten ramen.

Heel het dorp schrikt wakker als de middeleeuwse zadeldaktoren in de nacht van 5 op 6 februari 1843 instort. In datzelfde jaar start de herbouw met hergebruik van de oude stenen. In 1844 is de nieuwe toren met spits klaar. Het is gedeeltelijk in de westmuur van de kerk opgenomen. Na diverse herstelreparaties, besluit men in 1879 om de toren geheel te ommetselen. De aangebrachte terracotta consoles onder de goot zijn bij de restauratie van 1996/1997 vervangen door kunststenen exemplaren.

Interieur

Het houten tongewelf, de muurstijlen en trekbalken dateren grotendeels uit 1474. Merkwaardig zijn de mannetjesfiguur en de gesneden maskertjes met uitgestoken tongen als sluitstuk van het gewelf in het koor. Het interieur wordt onder meer gekenmerkt door een zeventiende-eeuwse preekstoel met bijbehorend doophek en daar recht tegenover de herenbank uit 1661 van de familie Glinstra-Bouricius. Ook een deel van de kerkbanken is zeventiende-eeuws. De herenbank in het koor dateert uit 1826. Andere opvallende elementen in het interieur zijn onder andere het memoriebord met een rijm over de Tachtigjarige Oorlog, bekend als de Slag bij Boksum op 17 januari 1586. Het bord is in 1856 vernieuwd en weer van de oorspronkelijke tekst voorzien. In 1906 worden de vensters voorzien van karakteristieke jaloeziekasten.

Tijdens recente restauraties en opgravingen geeft het verborgen verleden een aantal bijzondere geheimen prijs. Zo komt er in de kerk een rode zandstenen plaat tevoorschijn, die ooit als altaarsteen is gebruikt. In 2002 wordt op het kerkhof een twaalfde-eeuwse sarcofaag van zandsteen met decoraties ontdekt. Deze heeft nu een plaats in de voorkerk gekregen. Andere vondsten zijn: een dichtgemetseld romaans venster, wijdingskruisen en een piscine (achter een deurtje in de lambrisering). Bij graafwerkzaamheden buiten het kerkterrein is in 2016 een massagraf ontdekt uit de Spaanse tijd. Twee skeletten (Bote en Skelte genaamd) hebben een plekje gekregen in een vitrine in de kerkvloer. 
 

Tijdens de restauratie komen ook grafzerken in het middenpad aan het licht, zoals twee fraai gehouwde renaissance zerken van het geslacht Juckema, een eenvoudige gotische zerk van een pastoor en een zerk van een domineesgezin.

Orgel

Het orgel is ook een zeer waardevol onderdeel van het zeventiende-eeuwse kerkinterieur. Harmen Ians uit Berlikum bouwt het oorspronkelijke instrument in 1675. Het heeft dan alleen de hoofdwerkkas (grote orgel). In 1726 bouwt Jan Franssen uit Zweins het rugpositief (het kleine orgel). Lambertus van Dam bouwt in 1798 een nieuw orgel in de oude kassen met gebruikmaking van pijpwerk uit het vorige instrument. Het houtsnijwerk is toen ook vernieuwd. In 1810 zijn de fraai geschilderde “orgelgordijnen” aangebracht. Gelukkig is dit bijzondere instrument in 2013 volledig gerestaureerd.

Kerkhof