Bouwstijl

Ligging

In de middeleeuwen verrijst de eerste kerk op een restant van een natuurlijke verhoging, daardoor lijkt het nu alsof deze kerk op een terp staat. Lippenhuizen (Lippenhuzen) is van oorsprong een boerendorp. De plaatsnaam zou zijn afgeleid van het geslacht Luppinga, dus een nederzetting van deze familie. De naam zou ook te herleiden zijn tot lip of ljip, de Friese naam voor kievit.

Datering

In 1743 bouwt aannemer Albert Tjebbes uit Gorredijk een nieuwe kerk. Deze Albert Tjebbes is naast timmerman ook boer, een combinatie die toen niet bijzonder was. De binnenbetimmering wordt uitgevoerd door aannemer Coop Berents (mr Lijstenmaker) uit Gorredijk, het glas- en zilverwerk door aannemer Pier Wijtses Madhuysen (mr Glasmaker) uit Lippenhuizen. Een paar gebrandschilderde ramen worden besteld bij Jurjen Staack in Sneek. Jammer dat die ramen in de loop der jaren zijn verdwenen. De huidige kerk is het resultaat van een gedeeltelijke herbouw in 1862. De kerk is één van de zeven Sint Pi(e)terkerken in Fryslân. Uit een archiefstuk blijkt dat in 1562 een pastoor is aangesteld voor de Sanctie Petri te Lippenhuizen.

Restauratie

In 2015/2016 wordt vooral het interieur gerestaureerd: het fraaie stucgewelf wordt gerepareerd. De meest in het oog springende verandering is wel de verwijdering van de schrootjesbetimmering en beplating uit de jaren zeventig, die onder anderen de herenbank, de orgelbalustrade en lambrisering in ernstige mate ontsieren. Nu valt vooral de frisse en moderne kleurstelling op en dat de kerk is ingericht voor multifunctioneel gebruik.

Exterieur

Het kerkgebouw heeft halfronde gesloten vensters in door lisenen gevormde spaarvelden. Lisenen zijn in de bouwkunst verticale, iets uit de muur springende stroken zonder voetstuk of bekroning. Ze hebben een decoratieve functie: door het gebruik van lisenen wordt een muur in vlakken verdeeld. 

In de westgevel herinneren de gevelstenen ‘ANNO’ en ‘1743’ aan het oorspronkelijke bouwjaar van de kerk. De ingang is nu aan de westzijde, maar in de noordelijke muur verraadt de geprofileerde rand waar de oorspronkelijk ingang is geweest. Het schilderwerk van de dakgoten is in een opvallende kleurstelling. 

Interieur

Het meest in het ogende interieuronderdeel is de preekstoel. Meerdere bronnen dateren de monumentale preekstoel met trap, achterschot en klankbord en het fraaie snijwerk als zeventiende-eeuws (1660); het zou nog in de oude kerk hebben gestaan. Het is echter ook mogelijk dat de preekstoel in 1743 nieuw is gemaakt door de meester lijstenmaker en houtkoper Coop Berents van Gorredijk. De herenbank tegenover de preekstoel zou eveneens uit 1743 kunnen dateren. Het overige meubilair is waarschijnlijk bij de vernieuwing in 1862 geplaatst. De kroonluchters zijn in 1866 aangeschaft ‘ten behoeve van avondgodsdienstoefeningen’ en gemaakt door een zekere Adriani uit Leeuwarden.

Toren

In 1862 -zo’n 120 jaar na de voltooiing van het kerkgebouw- wordt de toren gebouwd. E.R. Kuipers uit Gorredijk voorziet de kerk van een mooie geveltoren met naaldspits. Het onderste deel van de toren, waar het uurwerk zit, bestond eerst uit hout. In 1930 was dit blijkbaar verrot, want toen is dat deel met leien bekleed. Gelijktijdig is ook de westelijke gevel opgeknapt. Met de komst van de toren was er ruimte voor een uurwerk. Voor 300 gulden konden de kerkvoogden een gebruikt, mechanisch uurwerk kopen van mevrouw Baronesse van Lynden. De Lippenhuister klokkenmaker H.E. Snoek heeft het uurwerk in de toren geïnstalleerd. Daarmee werd de klokkenstoel overbodig. De twee aanwezige klokken blijken niet geschikt te zijn voor de nieuwe toren. De toen aangeschafte klok is In de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetters meegenomen om er oorlogstuig van te maken. De nieuwe klok uit 1949 is voorzien van een Fries gedicht. 

Orgel

Het fraaie éénklaviersorgel heeft tien stemmen en is in 1859 gebouwd door orgelmakerij L. van Dam en Zonen te Leeuwarden. Van Dam maakt bij de bouw gebruik van ouder pijpwerk, afkomstig uit het Strümphlerorgel in de Doopsgezinde kerk van Leeuwarden. Het is in 1992 op de monumentenlijst geplaatst en in 2016 gerestaureerd.

Kerkhof

Het vrij ruime kerkhof toont een fraai geheel van vele grafmonumenten uit de negentiende- en twintigste eeuw.