Landschapsarchitect en beeldend kunstenaar Hein van Delft maakte vijf jaar geleden een rouwbord: ‘dy’t net berne binne’. Op het bord is een opschrikkende grutto afgebeeld. Niet het standaard rouwbord dat we in de oude kerken kennen ter ere van prominente, vaak adellijke lieden met familiewapens en al. Hier wordt onze Nationale Vogel in goud afgebeeld. Dit rouwbord gaat over de ecologische achteruitgang van Friesland en daarbuiten. Maar ook over hoop die nog niet is vervlogen. Het rouwbord schenkt Van Delft aan de stichting. Woensdag 11 mei is het officiële moment van de overdracht in de middeleeuwse Sint Vituskerk in Wetsens. Daar heeft het bord een vaste prominente plek gekregen.
Het rouwbord hangt tussen twee vensters in de zuidmuur van de kerk. In eerste instantie lijkt het of het er al eeuwen hangt. Totdat blijkt dat het rouwbord oproept tot ontzag voor de aarde, tot aandacht en tot zorg voor de wereld waar wij deel van uitmaken. Daarmee legt de kunstenaar een direct verband met de actualiteit. Door gebruik te maken van elementen uit de oude kerken en van materialen uit de omgeving. Door de verstilling en schoonheid in het werk, voegt hij betekenis toe aan de oude kerken in deze tijd.
Als je iets langer naar het rouwbord kijkt, zie je dat het onderwerp niet direct gaat over die opschrikkende grutto, maar over de gouden eieren die in het rond vliegen. Het zijn de nakomelingen die helaas geen kans hebben gekregen om te overleven die hier centraal staan. Op de rand staat geschreven "DY'T NET BERNE BINNE" ofwel zij die niet geboren zijn. Traditiegetrouw is deze tekst ook in het Latijn toegevoegd: "QUI NON NATI SVND".
Het rouwbord is gemaakt in een eenvoudige ruitvorm van hout, binnenin gebruikt Van Delft onder andere turf en berkenblad. Met het rouwbord wil Van Delft benadrukken dat onze Nationale Vogel niet mag worden opgegeven. ‘Ik heb het landschap door de ecologische achteruitgang zien veranderen. Maar ik wil ook opkomen voor de boeren, want die zijn net als wij allen slachtoffer van de wereldwijde roofbouw.’
Op 13 mei 2022 vindt de première plaats van de locatievoorstelling ‘Grauwe Hemel’ in en rond de kerk van Foudgum. De plek waar François HaverSchmidt, alias Piet Paaltjens, zijn eerste moeizame stappen als dominee zette en zijn schrijftalent ontwikkelde. Een voorstelling over leven en werk, verlangen en dood, toen en nu.
We zijn vereerd dat ons kerkje in Foudgum het toneel vormt voor deze bijzondere voorstelling. Het theaterstuk is geschreven door Johannes Keekstra, tevens schrijver van het boek ‘Onder Frieslands Grauwe Hemel’, waarvan het eerste exemplaar op 12 november vorig jaar is gepresenteerd in de kerk van Foudgum.
Keekstra werkte de afgelopen jaren aan het boek en de theatervoorstelling over de dichter en predikant. Hij schrijft over HaverSchmidts tijd in Foudgum, maar ook over zijn Friese en Leeuwarder wortels. Over de Fries die hij was en over zijn moeilijke tijd in de omgeving van Dokkum.
De dwepende poëet Piet Paaltjens verwierf in 1867 direct een vaste plek in de Nederlandse letteren met zijn tragikomische dichtbundel ‘Snikken en grimlachjes’. Ook nu, anderhalve eeuw later, ligt nog steeds een vernieuwde versie van het beroemde boekje vol overdreven drama en zwartgallige humor in de boekhandel.
De in Leeuwarden geboren dominee François HaverSchmidt (1835-1894) gaat in werkelijkheid schuil achter de dichter. In 1859 begon hij zijn stormachtige loopbaan als predikant in het piepkleine terpgehucht Foudgum, op vijf kilometer van Dokkum. Na een bruisende studententijd in Leiden kon hij onmogelijk zijn draai vinden in het benauwde Noordoost-Fryslân van de negentiende eeuw; de periode is van grote invloed geweest op zijn indrukwekkende leven en werk.
Kijk voor meer informatie over de voorstelling, het boek en voor reservering van kaarten: www.grauwehemel.frl.
Arnold de Boer - ZEA - en dichter Tsead Bruinja hebben de handen ineen geslagen voor een gezamenlijke tour door Friesland en Amsterdam. Tijdens hun Skuorre- en Tsjerketoer doen ze in onder andere zes kerken van de stichting aan en presenteren beide makers nieuw werk. ZEA speelt muziek van zijn in november uitgebrachte album Witst noch dat d’r neat wie en oud-Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja brengt werk uit zijn nieuwe bundel Ynbêde / Ingebed. Daarnaast brengen De Boer en Bruinja tijdens de tour, langs verschillende pittoreske kerkjes, podia en een schuur, samen werk op het podium. De tour is al in volle gang. Op 7 mei zijn ze te zien in de Mariakerk in Blessum. 14 mei Redbadtsjerke Jorwert. 28 mei Dorpskerk Huizum. 29 mei Mariakerk Bears. Kijk voor meer informatie onder activiteiten.
Een project van Eddy van der Noord, Hendrik Elings en Baukje Venema, in samenwerking met Stichting Alde Fryske Tsjerken, vormgeving Monique Vogelsang.
Er zijn wellicht al vele schilderijen van kerken gemaakt, van zowel de buiten- als de binnenkant, maar ook van de bovenkant? In de ogen van kunstschilder Hendrik Elings worden het vormen die een eigen leven gaan leiden, losgetrokken van hun oorspronkelijke betekenis. Als opgegraven Vikingschepen of reptielachtige dieren, rondscharrelend in het landschap. Schrijver Eddy van der Noord tekende opmerkelijke verhalen op over de bezochte kerken. Dit ging bijvoorbeeld over een veel te grote grafzerk, een eenzame ligging of de heidense Orde van de Kousenband. Verhalen die een wenkbrauw doen fronsen of een glimlach oproepen. Fotografe Baukje Venema beklom via smalle ladders de zolders van de kerken en ervoer stilte in het schip van de kerk. Alsof ze in een donker bos was beland, met de gebinten als bomen. Met een lampje in de hand liep ze over de smalle planken en beschilderde de gebinten met licht om dit vervolgens met een lange sluitertijd met haar camera te vangen.
Om de hoge kosten van het maken van een boek te kunnen financieren zijn de kunstenaars een crowdfunding actie gestart op Voordekunst. Door een boek te bestellen of een andere leuke tegenprestatie te kiezen helpt u ons. De actie loopt tot 3 mei 2022. Klik op deze link.
Coöperatieve energieleverancier Energie VanOns schenkt de stichting een bedrag van €1480,- voor de aanschaf van LED verlichting in onze monumentale kerken. Het bedrag is opgehaald door wielrenners van de Winterfiets Elfstedentocht. Dit jaar fietsten de deelnemers voor het goede doel. Accountmanager Jan Koster overhandigde de cheque aan onze directeur Hester Simons.
Als coöperatieve energieleverancier wil Energie VanOns ook iets doen om monumentale kerken te verduurzamen. Jan Koster: ‘Met duurzame LED verlichting kun je een aanzienlijke bijdrage leveren aan de verduurzaming van deze monumentale kerken.’
Het verduurzamen van de monumentale kerken in Friesland staat hoog op de agenda van de stichting. Hester Simons: ‘We zijn zeer vereerd met deze actie en dankbaar dat daarmee €1480,- is opgehaald. We willen onze kerken graag zo duurzaam mogelijk maken, voor nu en in de toekomst, zodat we gebruik kunnen blijven maken van deze prachtige gebouwen die we graag veelvuldig openhouden. Het geld wordt daarom goed besteed. We danken alle deelnemers die voor ons gefietst hebben.
Energie VanOns levert 100% lokale, groene stroom. Maar ze zijn meer dan een energiebedrijf. Het bedrijf is de spil tussen energiecoöperaties en duizenden particuliere en zakelijke klanten in het noorden van het land. Voor iedere klant van Energie VanOns ontvangt de energiecoöperatie een bijdrage die besteed wordt aan duurzame projecten in de regio. Door de krachten van lokale energiecoöperaties te bundelen, maakt VanOns lokale groene energie voor en van ons allemaal.
Hoe kan de Mariakerk in Blessum verduurzamen? Zowel als gebouw, maar ook als ontmoetingsplek. Een speciale werkgroep vanuit de stichting en de PC van Blessum ging daarover in gesprek. Studenten Bouwkunde van NHL Stenden schreven een plan voor de verbouw en inrichting van de kerk. In bijgaande video komen diverse betrokkenen aan het woord over het idee en de aanpak ervan.
Het doel is om de Mariakerk door verbouw en herinrichting, een meer functionele, effectieve en levendige (her) bestemming te geven. Het kerkgebouw blijft, met behoud van de oorspronkelijke functie en sfeer, de centrale plaats in het dorp met als doel de leefbaarheid en de verbinding van de dorpsgemeenschap te versterken.
Er zou veel meer kunnen gebeuren dan nu plaatsvindt, waardoor de leefbaarheid en gemeenschapszin in het dorp worden versterkt. Te denken valt aan koffieochtenden, koken en samen eten, coördinatie van hulp en aanbod, ‘lytse bieb’, tentoonstellingen, feesten en filmavonden. Activiteiten voor jong en oud. Daarnaast activiteiten met een meer regionaal karakter, zoals kleinschalig muziek- en toneeluitvoeringen, themabijeenkomsten en cursussen.
Bovenstaande betekent dat veranderen/aanpassen van de indeling en inrichting van het kerkgebouw noodzakelijk zijn. Belangrijke voorwaarde is daarbij dat de oorspronkelijke functie en de sfeer van het gebouw behouden blijft. ‘De kerk in het midden laten’, in de letterlijke betekenis, dat is het plan van/in Blessum.
Door op de foto te klikken wordt u doorgelinkt naar de video.
Zaterdag 9 april luiden de klokken van het monumentale kerkje van Augsbuurt. Het kerkje is na een grondige restauratie weer klaar voor de toekomst en het wordt weer actief gebruikt. Om dat te vieren is zaterdag tussen 13.30u en 16.30 iedereen welkom, om onder het genot van een kopje koffie of thee met wat lekkers, het kerkje te bewonderen. Deze open dag wordt georganiseerd door de nieuwe huurders van het kerkje: de familie Hoekstra, woonachtig tegenover de kerk.
Donderdag 7 april is voor direct betrokkenen het officiële moment dat kerkje weer in gebruik wordt genomen. Het kerkje van Augsbuurt is eigendom van de stichting. Het is het eerste kerkje dat de stichting overnam in 1971 na de oprichting in 1970. En dat maakt het extra bijzonder. Zowel de stichting als de familie Hoekstra vinden het belangrijk dat het kerkje openblijft en het actief wordt gebruikt voor en door de gemeenschap.
Het kan voor diverse doeleinden worden gebruikt: tentoonstellingen, kleine concerten, een high tea, een 25-jarig huwelijksfeest. ‘Maar ook aan mensen die een moment van bezinning willen of ander rustmoment bieden we graag de ruimte. Waar behoefte aan is, spelen we graag op in’, aldus Jantina Hoekstra, die samen met haar man Sytse de kerk huurt. De oudste dochter van de familie Hoekstra is er vorig jaar getrouwd.
‘We zijn blij met de initiatieven van de familie Hoekstra om het open te stellen voor festiviteiten. Zo kan de gemeenschap, jong en oud, nieuwe herinneringen maken in dit prachtige monumentale pand’, aldus directeur van de stichting Hester Simons.
Sinds vorig jaar augustus heeft de familie de sleutel al in handen, maar gezien de coronamaatregelen is de open dag om de her ingebruikname te vieren uitgesteld. ‘Nadat we de sleutel kregen, zijn we gaan schoonmaken. We hadden deur open, muziekje op en spontaan kwamen er allemaal mensen naar binnen. Ze reageerden enthousiast en waren verheugd dat de deuren weer opengaan. Ook de verhalen kwamen los.
We hopen dat er meer verhalen loskomen over de geschiedenis. We roepen mensen op foto’s te sturen en verhalen te delen. Dat kan via kerkjevanaugsbuurt@gmail.com. We willen zoveel mogelijk vastleggen. Er komt een gastenboek en er ligt al een eerste fotoboekje’, aldus Jantina.
Het kerkje is grondig gerestaureerd nadat het enkele jaren geleden begon te verzakken. Er ligt een compleet nieuwe fundering in. Maar liefst vijftig stalen palen, gevuld met beton, gingen de grond in. Ook de vloer aan de binnenkant is hersteld. Het stucwerk is gedaan, er is geschilderd en het sanitair is vervangen. Ook de rouwborden zijn hersteld.
Beeldend kunstenaar Hansje Busquet- de la Porte stelt op 1 april drie bijzondere kunstwerken ter beschikking aan onze stichting. Deze kunstwerken krijgen een prominente plek in het koor in de Mariakerk in Bears. Tegelijkertijd start vanaf vandaag een expositie van ander werk van Hansje in de kerk. Deze expositie is in de maanden april en mei te bezoeken. Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 13.00 – 17.00 uur.
Hansje Busquet- de la Porte is geboren in Loosdrecht, opgeleid op de Gerrit Rietveld kunstacademie in Amsterdam en woonachtig in Oudemirdum, waar zij in haar atelier schilderijen en mozaïeken maakt. Na een inspirerende studiereis door Italië naar Byzantijnse kunst en -mozaïeken heeft zij een drietal kunstwerken gemaakt in deze stijl.
Als de stichting een kerk overneemt dan zorgen we niet alleen voor de kerk, maar ook voor de inventaris die daarbij hoort. Ook dat is namelijk een belangrijk onderdeel van het cultureel erfgoed. Onder die inventaris bevinden zich begrijpelijkerwijs ook bijbels. Deze bijbels kunnen vaak net als de kerken wel wat onderhoud gebruiken. Met de steun van FB Oranjewoud en het vakmanschap van Frisian Restorers hebben we een deel van die bijbels kunnen restaureren om ze zo weer bruikbaar te maken voor de komende generaties. Hoe dat in z'n werk gaat en wat het eindresultaat is ziet u in de bijgaande video's.
Door op de foto te klikken wordt u doorgelinkt naar de video.
Het was vanmorgen een feestelijke bijeenkomst in de prachtig opgeknapte kerk in Lichtaard. Terwijl de schilder de laatste werkzaamheden vandaag verrichtte, kreeg Ruerd de Vries de sleutel van de kerk in handen. Hij huurt de kerk van de stichting om daar zijn archiefbureau te vestigen en het te gebruiken voor diverse doeleinden. Naast de nieuwe huurder waren ook zijn partner en medewerkers van het archiefbureau aanwezig. Ook een aantal PC-leden, bureaumedewerkers van SAFT en naaste buren van de kerk waren erbij.
Cees Verwolf, plaatselijk commissielid, overhandigde de sleutels van de kerk aan De Vries. Ook had hij een symbolisch cadeautje voor hem meegenomen. Een zilveren dubbeltje dat hij op de bodem van de nog in de kerk aanwezige collectepongen vond. Hij gaf dit muntstuk aan De Vries in bewaring, waarbij hij opmerkte dat meneer met zijn intrek in de Petruskerk “voor een dubbeltje op de eerste rang zit”.
Uit handen van onze directeur Hester Simons, kreeg De Vries bloemen, waarbij zij de wens uitsprak dat hij een fijne tijd tegemoet gaat in Lichtaard.
Impresario van de stichting Joke Bakker bedankte de plaatselijke commissieleden die aanwezig waren voor de jarenlange goede zorgen voor de kerk en gaf aan dat Lichtaard met de dagelijkse openstelling een voorbeeld was voor de andere kerken van de stichting.
De plaatselijke commissie is beheerder van zowel de kerk in Lichtaard als die in Ginnum en blijft in functie voor de kerk van Ginnum.
Emmakade 59-G
8921 AG Leeuwarden
058 - 2139666
info@aldefrysketsjerken.nl
