PLAATSELIJKE COMMISSIE

De Plaatselijke Commissie van Britswert kunt u bereiken via contactadres op deze pagina.

360° foto's

Bouwstijl

Ligging

In de tweede helft van de dertiende eeuw staat de plaats vermeld als Bretsenewarth, en in 1524 als Britzwert. De plaatsnaam verwijst naar een gespleten of gebroken (brits) bewoonde hoogte (werth). Britswert en het naburige Wiuwert zijn in meerdere opzichten goede buren, doordat ze veel dorpsactiviteiten samendoen. Britswert is rond het begin van de christelijke jaartelling ontstaan op een terp. De bewoners zijn lang op de visserij (op onder andere het Swaanwerdermeer en het Britswerdermeer) gericht, maar vanaf de achttiende eeuw wordt Britswerd steeds meer agrarisch. Het Britswerdermeer wordt in 1885 drooggemalen. 
 

Datering

De twaalfde-eeuwse kerk bestaat uit een eenbeukig schip met halfrond gesloten koor. De kerk is opgebouwd met geel gemêleerde kloostermoppen. In de noordmuur staan drie rondboogvensters uit de achttiende eeuw en naast het westelijke venster zit een spoor van een dichtgemetselde ingang. De zuidmuur is geopend met drie spitsboogvensters van verschillende breedte die waarschijnlijk uit de zeventiende eeuw dateren. Nabij het koor is een kleine, dichtgemetselde ingang te zien. Aan de westzijde zit het spoor van een eveneens dichtgemetselde grotere ingang. Vlak achter de westgevel staat de huidige ingang, een door pilasters geflankeerde en met een in zandsteen gehouwen kuifstuk bekroonde poort.

Exterieur

Boven de ingang is een kuifstuk te zien. Het opschrift vermeldt een vernieuwing van de kerk in 1753 onder verantwoordelijkheid van de grietman van Baarderadeel, jonker Ernst Frans van Aylva. Zijn wapen, gehouden door steigerende eenhoorns, siert de steen. Het sterk naar het oosten overhellende muurwerk van het koor bevat een dichtgemetseld ovaal venster en heeft onder de dakvoet fragmenten van verschillende profiellijsten. In 1514 steekt bende De Zwarte Hoop meerdere Friese kerken in brand, ook de kerk van Britswert ontkomt hier niet aan. De oude zadeldaktoren is in 1883 vernieuwd in de toen kenmerkende decoratieve mengstijl. Hij heeft drie geledingen en een ingesnoerde spits. De klok, in 1534 gemaakt door Geert van Wou jr., is door de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog omgesmolten, nu hangt er een klok uit 1949. Het mechanische uurwerk (negentiende eeuw) is van Simon Rodenburg uit Sneek. 
 

Interieur

De kerkzaal wordt inwendig gedekt door een vijftiende-eeuws houten tongewelf. De zware trekbalken op muurstijlenzijn vervangen door trekstangen. De barokke preekstoel met fors klankbord heeft getordeerde zuiltjes op de hoeken van de kuip. Bij de restauratie in 1975 is besloten de totaal verrotte lambrisering niet weer aan te brengen. Delen van het vroegere doophek staan nu opgesteld in het Enser kerkje op Schokland. Onder de orgelgalerij is nog een gesloten bankenblok gehandhaafd, verder zijn er nog enkele negentiende-eeuwse  tekstbordjes bewaard gebleven. De toegangsdeuren zijn voorzien van een spijlenfries.

In de kerkvloer ligt een mooie collectie grafzerken, waaronder een renaissancezerk door Pieter Claesz. voor Sijds van Aggema en Ath Oenema die resp. in 1588 en 1573 overleden en zerken voor de predikant Bernardus Schotanus (door Jelle Claesz. De jongere) en hoogleraar Christiaan Schotanus uit de zeventiende eeuw, beroemde atlasmakers.  

Toren

Naast de kerktoren van Britswert begroef kunstenaar Bep Mulder (ook Uniastae bij Bears) in 1996 115 getekende portretten van inwoners van Bristwert en Wiuwert met brieven die zij schreven aan toekomstige generaties. In 2096 mag deze 'schat' worden opgegraven en zullen de dorpsbewoners van dan zien en lezen wie hen voorgingen. 

Orgel

Het orgel is in 1868 gebouwd door L. van Dam & Zn. in Leeuwarden. Het heeft een hoofd- en bovenwerk met in totaal twaalf stemmen. In het snijwerk van de wangstukken zijn onder andere druiventrossen verwerkt. Op de middentoren is een lier (harp) in het snijwerk opgenomen. Onderaan de balustrade is een inscriptie op een metalen plaatje aangebracht.

Kerkhof

Een rij grafstenen op het kerkhof heeft niet alleen op de voorkant, maar ook op de achterkant opschriften meegekregen.

Video